Hezkuntza komunala

Guraso.eus egitasmoarentzat  aitzineko idazkietan eskolari eta hezkuntzari buruz garatu ditudan ideien ildotik, nire iritziz, haurrei transmititu nahi dieguna, haurren hurbilekoek, bereziki gurasoek eta gurasoen lagunek, egunerokotasunean bizitzen duguna izatea da zentzuzkoena. Nire ustez, haurren hezkuntza, belaunaldi ezberdinak biltzen dituen talde batean, hau da komunal batean, egitea da interesgarriena, hezkuntza hori haurren inguruko mota anitzeko praktika sozialetan oinarrituz.
Gauzak hola, Bizi Toki egitasmoaren inguruko hainbat lagunek gure haurren hezkuntza osoki gure gain hartzen dugu, irakasleei edo bidelagunei delegatu gabe. Beraz, gure haurrak ez eskolarizatzea dugu helburu, ez ohizko eskoletan, ez eta ere eskola alternatiboetan. Eskolari alternatiba bat praktikan ezartzen dugu.

Nahiz eta gure ustez haurren hezkuntzaren ardura gurasoek dugun nagusiki, ardura hori haurren inguruko haur helduago, adineko eta zahar guziek elkarrekin bermatzea zentzuzkoena dela iruditzen zaigu, hots berreraikitzekoa den herria hezitzaile izatea.
Hain zuzen, merkatuaren logikak, hau da gure jendartearen gaur egungo sistema ekonomikoaren logikak, giza taldeak, komunitateak, herriak, desegin ditu. Alta, norbanakoak, giza talderik gabe galduak gira. Horregatik hain larria da gaur egun bizi dugun krisi soziala; nora ezean gira, alegia deuse egiten badugu ere, dena ongi dabilela antzezten badugu ere. Beraz, guretzat, lehentasunezko helburua, komunalak sortuz herria berreraikitzea da.

Ez dugu haurren hezkuntzaren zati handi bat, ezagutzak beren testuingurutik aterata pertsona batetik bestera transmititzeko ahaleginak egiten dituen eskolaren esku utzi nahi. Ez dugu nahi, hezkuntza, aparte den jarduera bat izatea, banandutakoa, bereizitakoa, instituzionalizatutakoa. Gure ustez, ez da irakasle edo bidelagun izendaturiko pertsonaiarik behar, hau da, jakintzaren hedapenean espezializatua den jenderik, ez eta ikasle izendaturiko haurrik ere. Gure iritziz, biziki onuragarria da hezkuntzaz ez egitea bereiz den espazio batean kokatzen den jarduera bat, oso emankorra da klaserik ez egitea, ez behartzea haurrak eskolaren hormen artean egotera. Oso emankorra da haurrei, sortzen diren unetik, egunerokotasunean herritarren arteko harremanetan murgildurik egoteko parada ematea.

Nere iritziz, hezkuntza egokia bermatzeko, gure zeregina ez da pedagogia gogoetatzea, ohizkoa edo alternatiboa, baizik eta haurrekin egunerokotasuna bizi ahal izateko baldintzak sortzea, hau da gure behar ekonomikoak asetzeko ez haurrak beste norbaiten ardurapean utzi behar izatea; ez merkatuan gure lan indarra salduz gure behar ekonomikoak asetzea, baizik eta hezitzaileak izanen diren praktika sozialen bidez asetzea, belaunaldi ezberdinak biltzen dituzten taldeetan.

Merkatutik kanpo, haurren hezkuntza, beren inguruko mota anitzetako praktika sozialetan oinarritzen da beraz. Adibidez, gure praktika sozial garrantzitsu bat autosufizientzia ekonomikoa izanik, haurrei, nahi baldin badute, beren adinari egokitutako lanekin helduak lagunduz, lan kooperatiboetan esku hartzeko aukera ematen diegu.

Pertsonalki pedagogia gaia anitz landu dut, sobera nire ustez, ohartu bainaiz hezkuntza ongi bermatzeko pedagogia gauza oso sinplea dela, eta gogoetaren lehentasuna ez dela batere horretan ezarri behar.
Hain zuzen, ninia, sortu eta hilabete batzuetara, begiratzen dituen inguruko ekintzak bere gisara berregiten hasten da. Imitazio jokoa sortu da, ikasketarako oinarrizko tresna dena, funtsezkoa.
Urratsez urrats, umeak begiratzetik parte hartzera pasatzen dira. Haur zaharragoak eta helduak imitatzeko joera hori nahita nahiez agertzen da. Hain zuzen, haurrek, beren ingurukoen jardueretan esku hartu nahi dute eta ingurukoen interesak bizi nahi dituzte, haur zaharragoek eta helduek osatzen dugun taldearen kide izatearen nahikundea dutelako. Jarduera horiek taldea ezaugarritzen dutelarik, beraz balore sozial handia dutelarik, erakargarriak bilakatzen dira haurrentzat.

Haurrek, esplorazio sena badute, munduaz ahal duten guzia ulertzeko nahikunde sutsua dute, eta mundu horretan pertsona handiek egiten ditugun gauzak gauzatzea. Ondorioz, haurrei, haur zaharragoek eta helduek burutzen ditugun jardueretan esku hartzeko aukera eman behar zaie, esku hartze hori beren ahalen arabera egokituz. Jarduera guzi horiek ikasketetarantz sarbideak dira, eta ikasketa horiek, haurrek beren ekimenez burutzen dituztenez, ez zaizkienez inposatzen, ongi barneratuak dira eta ez dira ahanzten.

Haur baten ikaskuntza prozesua beraz, bere inguruko jakitateen eta praktiken berezko eskuratzea da, eskuratze naturala, informala. Ikasketa informala, ekiteko molde kontzienterik eta espliziturik gabe egiten da, behaketaz, imitazioz eta asimilazioz. Hau da pedagogia nere ustez, sinplea bezain eraginkorra.

Garrantzitsuena beraz, helduok komunalean elkarrekin zer bizi nahi dugun argitzea da; bizi dugun hori naturalki transmitituko diegu haurrei, bizitzak eta ikasketak bat eginez.