Adin artekoak

Ez naiz ez irakasle ez pedagogian aditu, baina familia ugariko guraso moduan lagin interesgarria dut etxean eta urteen poderioz hainbat gauza aztertzeko eta hainbat gauzataz jabetzeko balio izan dit. Aurretik nuen iritzia sendotzeko kasu batzuetan eta zeinen oker nengoen ikusteko beste batzuetan. Eta ikusi dut hiru izateak txikienari bezainbeste laguntzen diola nagusiari. Erdikoarenak artikulu baterako emango luke.

Gure kasuan lau urteko aldea dute zaharrenak eta gazteenak. Eta espazioa konpartitzen, jolasak konpartitzen ikasi dute gurasoak konpartitzearekin batera. Elkarbizitzen, azken batean.

Afrika eskuadra eta kartaboiarekin banatu zuten legez banatzen dira haurrak ikastetxeetan, salbuespenak salbuespen. Urteka. Adin nahasketa dagoenean ere, beti ez da hala erabaki delako. Askotan halabeharrez izaten da, batez ere eskola txikietan, haur faltagatik egiten baita halakoetan. Lehen ere argi banuen, orain argiago ikusten dut zeinen garrantzitsua den ikastetxe guztietan adin nahasketa hori, adin aniztasun hori. Derrigorrez egin beharreko zerbait izan beharko litzateke ikastetxe guztietan, legez hala ezarri beharko litzateke. Ez dakit formularik onena zein den, baina gure seme-alabak ikusita esango nuke gutxienez zikloka egin beharko litzatekeela. Ziklo bakoitzekoek gune bakarrean behar lukete elkarrekin.

Orain hilabete pare bat Argia astekarian argitaratutako artikuluan Zizurkilgo San Millan eta Abaltzisketako Txalburu eskola publikoen berri ematen zuten. Nola, bi eskola horietan, adibidez, 2-12 urte arteko ikasle guztiak uneoro dauden elkarrekin. 3-6 artekoak eta 7-12 artekoak banatzen dituzte zelan edo halan eskola libre askotan; hala ere, batetik bestera pasatzeko aukera emanez.

Gero eta eskola gehiagotan botatzen dituzte hormak eta bota beharreko hormetako bat adinen artekoa da, eta zoritxarrez, batek ez du beti bestea ekartzen. Berez hala behar lukeen arren.

Zergatik da horren garrantzitsua adin nahasketa, baina? Batetik aniztasunean hezten direlako. Adina dela eta hasieratik bertatik denak direlako desberdin. Ez dago horrenbeste konparaziorako beharrik. Hala aipatzen dute Zizurkilgo eta Abaltzisketako eskolek “100 lengoaia, 11 esperientzia” proiektuaren aurkezpenean: “Aniztasuna zerbait normala dela sinisten badugu, ez da beharrezkoa izango inklusioaz hitz egitea, elkarbizitzaz baizik.” Eta nik ere eurek egiten duten galdera bera egitngo nuke: “Zertan oinarrituta, zergatik eta zertarako erabaki duten haurrak adinka elkartzea eskoletan, eta ea badagoen arrazoi pedagogikoren bat ikasgelak adin jakin batekoak izateko. Ikerketaren batek erakutsi al du gehiago ikasten dela adinka taldekaturik?”. Beste galdera batekin erantzungo nioke galdera horri. Ez al da ba uniformizazioa lortzen den gauza bakarra? Adin berekoak, gai berberak, espektatiba berberak….

Adin desberdinetakoek elkar laguntzen dute, elkar elikatzen dute. Eta badaude haurrak txikiagoekin gustorago daudenak edota handiagoekin hobeto konpontzen direnak edo euren adinekoak baino helduagoak direnak. Edo tarteka txikiekin eta tarteka nagusiagoekin nahi dutenak. Batzutan txiki izan nahi dutenak eta beste batzuetan handi.

Eskolaz ari garela, bertso mundua ere izan da niretzat eskola eta, besteak beste, adin aniztasuna da mundu horren aberastasunetako bat. Hainbat belaunaldi elkartzen ditu, era naturalean, espazio berean, proiektu berean, lan berean. Eta hori ere desagertzen dabilen zerbait da gure egunerokotasunean, ia ia rara avis dugula esan genezake.

Francesco Tonucci psikopedagogoak zioen legez, zoritxarrez, “hiriak elkartruke eta bizikidetzarako gune izateari utzi dio eta bere garapenerako irizpide berri gisa bazterkeria eta espezializazioa lehenetsi ditu”. Gero eta konpartitzeko espazio gutxiago daude. Umeak hemen, zaharrak han… Eta hor ere asko galtzen ari gara, gehiegi. Uste duguna baino askoz ere gehiago. Belaunaldien arteko elkarbizitza ahalbidetu beharko litzateke, transmisioari ere lekua eginez. Adin arteko espazioak ez direlako espazio huts.