Dislegi Gipuzkoako Dislexia Elkarteak emandako datuen arabera, populazioaren %7tik %10era bitarteko tarteari eragiten dio dislexiak, baina gehienek ez dakite zailtasun hori dutenik. Ez bada garaiz identifikatzen, autoestimu baxua, estresa, portaera arazoak eta errendimendu baxua eragin dezake. Dislexia garaiz antzemateko, Dislexia ON egitasmoa sortu du Dislegi elkarteak, Ner Group taldearekin batera.

Miren Urkixo, Dislegi elkarteko presidentea

Uste duguna baino jende gehiagok du Dislexia?

Bai noski. Ez da ikusten eta nahastu egiten da beste arazo batzuekin. Orain dela gutxi argitaratu den liburu baten izenburuak argi dio; Dislexia ni despiste ni pereza. Batzuetan haurra edo nerabea despitatzen dela uste dugu, ez duela lan egiten, alperra dela… Baina inoiz ez dugu dislexia dela planteatzen. Nazioarteko ikerketa gehienetan portzentajea %5 eta 15 artean dago, estatu mailan %7 eta 12 ingurukoa da eta Euskal Herrian, aldiz, diagnostikatuen portzentaia ez da %1era heltzen. Beraz, arazoa argi ikusten da; Euskal Herrian ez dugu Dislexia garaiz antzematen eta ezagutza falta dago.

Zeintzuk dira seinale adierazgarriak?
Diagostikoa luzea da eta denbora asko zein espezialista bat behar da zehazki jakiteko. Baina badaude detekzio protokolo batzuk. Izatez lau edo bost seinale adierazgarri antzeman daitezke adinaren arabera. Normalean idatzi eta irakurtzearekin, izendatzearekin edo eta dekodifikazioarekin zailtasunak izatea seinale bat da. Horrelakoak ikusterakoan Dislexia den edo ez ikertu behar da. 

Oraindik asko falta da Dislexia nondik datorren jakiteko… batez ere eskoletan. Ez da sakoneko arrazoia ezagutzen. Baina genetikoa eta neuronala dela 

badakigu. Eta kontzientzia fonologikoan defizita dutela eta adimenarekin lotuta ez dagoela. Hau da, jatorri neurobiologikoa duen nahasmendu bat dela dakigu, baina nahasmendu horrek zer eragiten duen ez ordea. Mundu mailan ikertzen ari dira eta pixkanaka aurrera egitea espero dugu. Izan ere, neurri txiki batzuk hartuta, haurrentzat alde handia izan daiteke.

Seinaleak nabarituz gero, zein da hurrengo pausua?

Eskolako irakasleei azaldu behar zaie, neurriak hartzen hasteko. Normalean 5 urtetik beherako umeei dislexia diagnostikatzea oso zaila da. Baina seinaleak ikusi ondoren neurri batzuk hartzen joatea garrantzitsua da. Izan ere, gero eta beranduago diagnostikatu, gero eta zailagoa da. Eta ez da pasatzen den zerbait, betirako da, baina txikitatik landuz gero hainbat arazo prebenitu daitezke.

Proposamena aurrera doa… Zein da hurrengo pausoa?
Helburua eskola guztietan protokolo hau ezartzea da; eskola guztiak inklusiboak izan daitezen. Izan ere, askotan ikusezina da Dislexia. Guk zigiluaren proposamena luzatu dugu. Honen bitartez, eskolek Dislexiarekin duten konpromisoa saritzeko.

Dislegi Gipuzkoako Dislexia Elkartearen inguruko informazio gehiago http://dislegi.eus/eu/la-asociacion/ webgunean.