Jolasa hitza burura datorkigunean, ekintza soziala lez pentsatzen dugu:

beste bat  edo gehiagoren artean egiten den ekintza, jarduera, … jolasa.

Baina, jolasaren hastapena, hasiera, bakarrik ematen da.

Jolasteko ez dugu beste inoren beharrik. Are gehiago, jolaserako, hasieran behintzat, ez da beharrezkoa jostailua deritzogun tresnarik jolasa emateko. Bada esaten duenik haurraren lehen jostailua amaren bularra dela.

Budapesteko Loczy Institutoan Emmi Pikler eta bere ondorengoek egindako lana eta ikerketek laguntza eta ezagutza handia eman digute gai honen inguruan.

Adibidez, lan hauetan baieztatu egin zuten hiru hilabete inguruan haurrek badutela zeregin garrantzitsua: begiratu eta behatu.

Zeregin horretan, beste hainbatetan bezala, helduok bidelagun izan ordez, trabak jartzen ibiltzen gara: bere buru gainean kolore-musika-etab beteriko tramankuluak jartzen dizkiegu, estimulazioa “bedeinkatuaren” izenean. Ez al du ba haurrak nahiko estimulazio bere burua ezagutzearekin?

Pentsa dezagun gutako edonor azterketa bat prestatzeko kontzentrazio osoa behar duenean, inguruan musika, kolore biziko argiak, eta beste lagun batzuk algaraka ari direla esanez: “zer moduz ene potxolo!!?”, “egin irriparra!!!”, “ea nola egiten duzun!!!”, eta halakoak … Posible al litzateke kontzentratzea?

Horixe egiten dugu ba haurrekin.

Aipatzen genuen adin tarte horretan adibidez, hiru hilabete aldera, haurrek eskuez ohartzen dira: lehenik bat, gero bestea, eta azkenean biak eta bien arteko harremanak. Guraso bezala esperientzia hau bizi izan duzuenak, jakinen duzue zein ederra den haurra bere kabuz eskua aurkitzen duenean, eta dituen aukeraz jabetzen denean.

Aldiz, zer frustrazio alferra sortzen diegun haurrei hartu ezin dituzten objektuak bere buru gainean ipintzen dizkiegunean, edota haurra guztiz pasiboa den objektuen aurrean jartzen ditugunean.

Asteak, hilabeteak aurrera doazen heinean, bere gorputza, eta bereziki bere gorputzarekin egin ahal dituzten mugimenduak suertatzen da jolasik garrantzitsuena, eta hauxe da motor egokiena haurraren garapenerako.

Hau guztia modu egokian eman ahal izateko, espazio eta material egokiak eskaintzeaz gain, denbora eta ziurtasuna eman behar zaizkie. Ziurtasuna, afektibitatearen bidez, eta horretarako zainketa uneak ezinbestekoak dira. Hau, beste artikulu baterako gaia izan daiteke. Jarrai dezagun.

Bost-sei hilabete inguruan, haurraren zeregin nagusiena objektuak eta pertsonak ikuste-behatzea litzateke:

25 minutuko behaketa batean, bataz besteko 8,6 minutu pasatzen dituzte behatzen, eta 15 segundu baino gehiagoko etenaldirik gabe aldi bakoitzean (Anna Tardos-Agnes Szanto, 1984).

Zortzi-bederatzi hilabete dituztenean objektuen ezagutza manipulazioaren bidez ematen da: 13,5 minutu behatutako 25 minututan.

Eta jarduera horretan, esku eta hatzen hirurogei mugimendu desberdin berezitu egin dira!!!

Argitu behar behatutako haur hauek ez zirela bere kideekin alderatuz bereziak edo aurreratuak.

Helduok egiten ditugun esku-hartzeak ateratzen da berriz ere espazio-denbora egoki edo desegoki gai gisa. Zenbat aldiz ez ote dugun mozten haurraren iniziatiba, jolasaren iniziatiba geu hartuz:

“begira, begira txoritxoa…”, “nola egiten du txakurrak? Guau, guau”, eta abar luzea.

Honek ez du esan nahi, edo ez dugu esaten haurrarekin jolastu behar ez denik, ezta inola ere!!!

Baina bai bere denbora, iniziatiba, nahia, … gehiago errespetatu behar ditugula. Hor irekitzen zaigu hausnarketarako beste aukera bat, non haurraren autonomia nahia benetan sustatzen ari garen, edota guk erabakitzen dugun zer egiteko gai den eta zer ez, horrek dituen ondorioekin.