Zure umetxoak gaixotu eta sukarra baldin badu, aurreneko gauza da lasai egotea eta ez neurrigabe kezkatzea, sukarra nondik datorren eta nolakoa den jakiten saiatu bitartean. Gaurko lantxo honetan sukarraren inguruko argibide batzuk eman nahiko nizkizueke, umeetan nola jaitsi erakusteaz gainera.

Berez, sukarra esaten zaio galtzarbeko tenperatura 38 ºC-tik gorakoa (edo  ipurdian hartuz gero 38,5 ºC-tik gorakoa) denean. 37 eta 38 ºC artean febrikula edo sukar-puntua esaten zaio. Tenperatura belarrian hartzea, ordea, ez da gomendatzeko modukoa, ez baita aurreko prozedurak bezain fidagarria.

Sukarraren jatorriari dagokionez, prozesu akutuak dira arrazoi nagusia (infekzioak batez baina baita traumatismoak, nerbio-sistema zentraleko patologia, txertoen ondorengo erreakzioa edo bero-kolpea ere). Eta prozesu kronikoen artean, gaixotasun erreumatikoak, onkologikoak (minbizia) eta inflamazio-prozesuak daude.

Sukarraren eraginak: deshidratazio-arriskua (umetxoen kasuan batez ere), egoera orokorraren erasana, buruko mina, gorakoak, zetosia (azetona usaina), mialgiak… Eta aurrekoez gain, bost urtez azpiko umeetan, kasuen % 3-5 artean sukar-konbultsioak ager daitezke.

Mito faltsuak argitzeko: sukarra altuagoa izateak ez dakar sukar-konbultsioen arrisku handiagorik. Sukarrak, berez, ez du garunean kalterik ezta meningitisik ere eragiten. Sukar altuak ez du esan nahi arrazoia gaixotasun bakterianoa denik.  Sukarrak botika antitermikoari ematen dion erantzunak ere ez du jatorri birikoa edo bakterianoa adierazten. Hortz-haginen agerpenak ez du zertan sukarrik ekarri behar.

Pediatrian, kontuan hartuz umeak adinaren arabera erantzun immunitario oso desberdinak ematen dituela, eta potentzialki larriak izan daitezkeen infekzioak harrapatzeko arriskuak ere diferenteak direla, haurraren balorazio klinikoa hobeto egiteko ezinbestekotzat jotzen da umeak talde desberdinetan banatzea. Hauek lirateke mundu osoko Pediatria Elkarteek proposatutako adin-taldeak:

  • 3 hilabetez azpiko bularreko umea
  • 3 hilabetetik 3 urtera bitarteko haurra
  • 3 urtetik gorako haurra

3 hilabetez azpiko bularreko umea

 

Haurtxo txikiak infekzio bakteriano larriak (IBL) izateko arrisku handiagoa dauka, bere sistema immunitarioa ez dagoelako oraindik behar adina heldua, batetik, eta infekzioek adierazpen kliniko oso mugatuak izaten dituztelako, bestetik (batzuetan sukarrik gabe edo are hipotermiarekin ere ager daitezke). Haurtxo horien kasuan berehala okerrera egin eta narriatzeko arriskua ere hartu behar da kontuan.

Medikuarentzat balio handiko sintomak dira ohiko portaeraren alterazioak: janariari uko egitea, edo negar egiteko eta erreakzionatzeko moduaren aldaketa.

Horregatik, haurtxoaren egoera klinikoa eta medikuaren hasierako susmo diagnostikoa kontuan hartuta, proba diagnostiko osagarriak egitea gomendatzen da adin-talde honetan, eta ez da harritzekoa ospitaleko larrialdietara bideratzea, hilabetez azpiko umetxoetan batez ere.

3 hilabetetik 3 urtera bitarteko haurra

 

Haurraren sistema immunitarioa helduz doa poliki-poliki, infekzioa lokalizatzeko gaitasuna ere handituz doan bitartean. Sintomek ere hobeto adierazten dute gaitzaren fokua non dagoen. Eragile infekzioso usuenak birusak izaten jarraitzen dute, pneumokokoa eta meningokokoa izanik adin honetan bakteriorik ohizkoenak, garai batean nagusi zen Haemofilus influenzae desagertu egin baita gaur egun txertaketei esker.

Miaketa fisikoari dagokionez, kontuan hartu beharra dago zeinu meningeoak ez direla esanguratsuak buruko fontanela erabat itxi arte.

Oso arraroa da egoera orokor onean dagoen bularreko haurrak IBL bat edukitzea. Haurtxoaren tenperatura, besapean neurtuta, < 39 ºC baldin bada, antitermikoak, haurra etxean behatzeko argibideak eta 24 orduko kontrol klinikoa izango dira jarduera terapeutikoa osatzeko bideak. Baina tenperatura > 39 ºC balitz, ordea, haurra ospitalera bideratuko genuke miaketa osagarriak egin ahal izateko hurrengo kasuetan: haurtxoa 6 hilabetez azpikoa izatea, sukarrak 4 egun baino gehiago irautea, elikadurari uko egitea, gaixotasun kronikoren bat edo aurreko egunetan larria izan daitekeen infekzio bakterianoren batekin kontaktua edukitzea.

3 urtetik gorako haurra

 

Umearen sistema immunitarioak garapen egokia lortu duenez, infekzioa hobeto kontrola daiteke, gaitza zabaltzeko arriskua guxituz eta infekzioa hobeto lokalizatuz. Umeak, gainera, bere sintomak ahoz adierazi eta lokaliza ditzake.

Sukarraren aurreneko arrazoia koadro onaireak dira, eta horien artean aipatzekoa da infekzio ORLen (belarri, sudur eta eztarrikoen) maiztasuna, baina hala ere sekula ez dira baztertu behar sepsiaren edo meningitisaren aukerak.

Umeak hobeto jasaten du likido-galera, eta horri esker deshidratazioa gutxiagotan gertatzen da.

Jarrera terapeutikoa aldatu egiten da, sukarraren jatorriaren arabera. Horrela, koadroa birikoa denean tratamendua sintomatikoa soilik izango da, baina foku bakterianoa begi-bistakoa denean, ordea, tratamendu espezifikoa jarriko da.

Fokurik gabeko sukarraren iraupena 3 egun baino laburragoa denean, egoera orokorra ukitua badago miaketa osagarriak eskatuko dira edo baita ospitalean ingresua ere umea behatzeko; eta umearen egoera orokorra ona denean, behaketa etxean egingo zaio, antitermikoekin eta osasun-zentroko pediatraren kontrolarekin.

Nola jaitsi eta tratatu sukarra umeetan

 

Sukarra jaisteak umea hobeto sentitzea ekar dezake. Umetan sukarra jaisteko modurik onena zentzu komunekoak diren pauta edo erremedio sinple batzuk jarraitzea da: haurra giro freskoan mantentzea, ez abrigatzea eta hidratatzea. Zapi hezeak eta bainuak bezalako neurri fisikoak eztabaidatuagoak dira, izan ere zenbaiten ustez hodi-uzkurdura edo basokonstrizkio periferikoa eragiten dutenez, tenperatura jaitsi baino areagotu egin baitezakete.

BOTIKAK

Bai parazetamola eta baita ibuprofenoa ere , eraginkorrak eta seguruak dira sukarraren kontra. Umea suminkor badabil, eta sukarra baldin badauka aipatutako botika horietakoren bat erabil daiteke.

Dosiak: Parazetamola, 15 mg/kg/dosi, gehienez ere 4 dosi egunean. Ibuprofenoa (ez da gomendatzen 6 hilabetez azpiko umeetan), 5-10 mg/kg/dosi, 6-8 orduz behin hartua eta 4 dosi gehienez ere egunean.

Antitermiko diferenteak konbinatuta erabiltzea ez da prozedura egokia ezta adituek gomendatua ere. Sukar-kontrako batek 1-1,5 ºC jaisten du tenperatura, ez gehiago.

Sukarra duen ume baten segimendua

 

Sukarra dela-eta ume bat larrialdietara eramanez gero, biharamunean bere pediatrak ikustea komeni da, infekzioaren eboluzioa eta tratamenduak izandako erantzuna baloratzeko, eta kasu batzuetan sukarra sortu duen prozesuaren behin betiko diagnostikoa egiteko.

Dena den, pediatrak ikusten duenean umeak itxura ez-toxikoa eduki dezakeen arren, ez dago modurik esateko gerora okerrago ezin jar daitekeenik. Horregatik, gurasoei toxikotasun-zeinuei 4-6 orduz behin erreparatzeko esan behar zaie aurreneko egunetan, medikuak erabat sendatua dagoela baieztatu artean. Informazio egokiak eta gurasoekiko enpatiak segurtasuna hobetu eta familia osoaren estresa gutxitu dezakete.