Txikitxoen elikaduraz hitz egitean, aholkuak eskatu edo ematean, oinarrizko kontzeptua ahaztu egiten zaigu: Jaten daudenean, jaten daudela ohartaraztea. Esku artean daukatenaz jabe izatea, daukaten horretaz kontzientzia izatea alegia. Nolako itxura duen jakiak, ze usain duen, ze testura, nondik datorren….

Baina, heldu bezala, geure buruari erreparatzen badiogu, zenbatetan ohartu gara jaten ari garenaz? Zenbatetan itxi ditugu begiak, aho edo sudur aurrean dugun jakia esploratzeko? Zenbatetan jan dugu mugikor, Facebook edo telebistari begira? Ohartu al gara jan aurreko, bitarteko edo osteko sentsazioak zeintzuk diren? Noizbait ase al gara platera amaitu bano lehen? Hala ere, kontzientzia izate honen garrantzia ez da soilik haurren elikadurara mugatzen. Ezta elikadura arlora soilik ere.

Orain arte, jatearen helburua soilik elikagai bakoitzetik nutriente kopuru finko bat bereganatzea dela ulertu dugu. Energia lortzea adibidez. Guraso edo hezitzaileen artean oso nabarmena da irakurketa hau, haurrek hazkuntza egokia izatearen kezkak harrapatuta. Hemen ere elikadura industriak esku hartze sakona izan ohi du. Kezka honetaz baliatuz sortuko dituen produktuak salduko ditu txikitxoen elikadura egokirako beharrezkoak balira bezala (Adibidez; kaltzioa duen txokolatezko opila, burdina ekarpen extra duen patea, frutaren bitaminak dituen batidoa, ..).

Egunerokoan burutzen ditugun beste hainbat ekintzekin gertatzen den bezalaxe; jaten gaudenean, ez omen gaude jaten. Ez dauzkagu zentzu guztiak horretara bideratuta. Hau da, ez gaude momentuan momentukoari arreta jartzen. Gauden unea baino pauso bat aurrerago edo atzerago dugu pentsamendua. Esan daiteke jateari (edota jan behar duguna prestatzeari) ahalik eta denbora gutxien dedikatzen diogula.
Baina txikitxoenak badute honetarako gaitasun aparta, ez daude oraingo momentua ez denaz okupatuta. Maisu paregabeak ditugu. Hala ere, poliki-poliki gizartean daukagun erritmo eta jokaera honekin, botere hau zapaltzen diegu. Nola? Otordutan pantaila aurrean jarriz dena jan dezaten, erlojupean janez, beraien kabuz jan beharrean geuk emanez, ..

Jaten ari diren/garen momentua horretarako espresuki aprobetxatzea komenigarria da. Ekintzari dagokion espazioa eskaintzea. Horretara egotea. Lasaitasun eta armonia inguru batean. Batipat haurrek gose edo asetze sentsazioak ezagutu eta identifikatu dezaten. Beraien beharrez kontziente izateko baliagarria izanik. Egun dugun obesitate pandemia ekiditeko ere, pausu garrantzitsu bat dugu. Izan ere, badirudi, obesitate tasa altu hau gizartearen funtzionamenduaren isla dela.

Artikuluan zehar borobildu nahi den ideia azpimarratu nahiko nuke: nahiz eta egoera nutrizional egoki bat izateko ZER jan garrantzitsua izan, NOLA jaten den ere determinantea da (mastekatu edo zuzen irentsita, sentsazioei erreparatuta, gustuak esploratuta, presaka edo pazientziaz, disfrutatuta, bakarrik edo konpainian, behartuta, zigor bezala …).

Aipatutako begirada hau aplikatzeak, berriz ere, guraso zein arduradunen partetik inplikazioa bat suposatzen du. Eguneroko erritmoan egokitzeak zaila dirudien arren, poliki-poliki egiten hastea posible da (asteburuak, jai egunak, otorduren bat edo beste, … aprobetxatuz). Gomendio bezala, txikitxoekin praktikatzen hasi aurretik, norbere buruarekin hasteko esango nizueke. Esaten dugunak baino, egiten dugunak indar handiagoa baitu.

Irakurri bezalaxe, oraingoan ere ez gara haur elikadurara mugatu. Hauen arduradun direnei ere begirada bat eman diegu. Egiten dugunak eta egiten dugun erak beraiengan ondorioak baitute. Ez ahaztu gu garela eredua.
Beraz, jaki batekiko edo beste batekiko izango duten preferentziekin gertatzen den bezalaxe, jateko ekintzan guk aurkeztuko dugun jarreraren arabera ulertuko dute jatordua.

Izan gaitezen geure bertsio onena, gure ondorengoak ere beraien bertsio onena izateko.

Laster arte.