Nerea Agirre 2011

Aurreko batean betaurreko moreak oparitu nizkizuen, eta gaurkoan ere opari batekin natorkizue. Oraingo honetan belarri berdeak oparituko dizkizuet. Haurren hizkuntza emozionala ulertzen lagunduko diguten belarriak.

Etxe giroan sentimenduak korapilaturik ageri diren egoera ugari gertatzen dira. Adibidez, ohean pixa egitea osasun arazo baten seinale izan daiteke, baina baita arazo emozional baten sintoma, gatazka bati aurre egiteko gorputzaren erantzuna, laguntza eskaera… Ziurrenik haurrak zerbait adierazi nahi izan du baina ez du jakin beste modu baten egiten. Horregatik, gurasook haurraren sentimenduak ulertzeko, hauen inguruan hitz egiteko eta aurrera egiten laguntzeko prest egon behar dugu. Familia baita ikaskuntza emozionalerako lehenengo eskola.

Honela dio Gianni Rodari-ren kontakizunak:

 

 

“Un señor maduro con una oreja verde”

Un día, en el expreso Soria-Monterde,
vi subir a un hombre con una oreja verde.
Ya joven no era, maduro parecía,
salvo la oreja, que verde seguía.
Le dije: Señor, usted tiene cierta edad;
dígame, esa oreja verde, ¿le es de alguna utilidad?
Me contesto amablemente: Yo ya soy persona vieja,
pues de joven, sólo tengo esta oreja.
Es una oreja de niño que me sirve para oír
cosas que los adultos nunca se paran a sentir;
oigo también a los niños cuando cuentan cosas
que a una oreja madura parecerían misteriosas…
Así habló el Señor de la oreja verde
aquel día, en el expreso Soria-Monterde.

 

lupa

Beraz, egunerokotasunak ekartzen dizkigun heziketa egoera bizi eta errealetan (haserrealdi, gatazka, momentu goxoetan…) belarri berdeak janzteko gonbita egiten dizuet, jaio eta pizten diren sentimenduak gure haurrekin batera bizitzeko. Gure sentimendu eta emozioen gaineko kontzientzia izatea trebezia emozionalen oinarrian kokatzen da; izan ere, honi esker beste trebetasun batzuk lortu eta maneiatu ahalko ditugu. Beraz, adimen emozionalaren gaia sakonki landu duen Goleman-ekin bat eginaz, sentimendu hauetaz hitz egitearen garrantzia azpimarratuko nuke.

Gure jokaera gidatu dezaketen printzipioak argitzen:

 

Dagoeneko badakigu ez dagoela errezeta magikorik zer eta nola egin behar dugun esango digunik. Garrantzitsuena gure esku-hartzea edo jokaera gidatuko duten printzipioak argitzen joatea da.

Guraso moduan zeintzuk dira baztertu beharko genituzkeen jokaerak?

 

  • Gure haurren sentimenduez paso egitea, aintzat ez hartzea, garrantzia kentzea, zentzugabeak direla pentsatzea, gutxiestea, ez onartzea, konturatu arren alternatiba edo biderik ez eskaintzea

Zer egin dezakegu?

 

  • Gure sentimenduen gaineko kontzientzia izan (zer sentitzen dut egoera jakin honen aurrean? Nola interpretatzen dut gertatzen ari dena?).
  • Enpatia erakutsi eta haurra zer sentitzen ari den ulertzen saiatu (zer sentitzen du gure haurrak egoera jakin honen aurrean? Nola uste dut haurrak interpretatzen duela? Nola sentituko nintzateke ni haurraren tokian egongo banintz?).
  • Sentimenduen arrazoiak eta inplikazioak zeintzuk izan daitezkeen bilatzen saiatu.
  • Eredu positiboak eman. Ez dugu beldurrik izan behar haurren aurrean gure sentimenduak azalerazteko. Sentitzen duguna erakusten dugunean, haurrek gertu sentitzen gaituzte eta beraiei gertatzen zaiena azaltzeko erraztasun gehiago izango dute.
  • Gure haurrei beraien sentimenduen gaineko kontzientzia hartzen lagundu. Honetarako, garrantzitsua izango da sentimenduei hitzak jartzea. Eta poliki poliki gure sentimenduen hiztegia osatzen eta zabaltzen joatea. Sentimenduei hitzak jarriz: hunkituta, pozik, amorratuta, behartuta, jeloskor, isolatuta, harrituta, harro, triste, atseginduta, gogaituta, haserre, dezepzionatuta, kezkatuta, ikaratuta, frustratuta, nagituta, bakarrik…
  • Pertsona bakoitzak egoera berdinaren aurrean ezberdin sentitu dezakeela onartu eta gure haurrekin ere ideia hau lantzea.

Nola egin dezakegu? Gakoa entzute aktiboan dago

 

Askotan entzuteak ahalegin berezirik eskatzen ez duela uste dugun arren, lan zaila dugu hau. Gatazka egoeretan are zailagoa egiten zaigu; haserre edo suminaren erdian, bestea esaten ari den horretan arreta jartzea zailagoa egiten zaigu. Pertsona bakoitzaren sentimenduak entzun eta onartu ondoren, haserrea gutxitzen da eta beraz, gatazkak ebazteko eta elkarren arteko arazoa zehaztu eta konpontzeko ezinbestekoa lana izango da. Beraz, haurren sentimenduen gaineko informazioa eskuratu eta egunerokotasunean sortzen diren gatazkei lotuta azaleratzen diren sentimenduei aurre egiteko gako garrantzitsuenetarikoa izango da.

  • Aktiboki entzun behar dugu. Haurra esaten, sentitzen eta egiten ari dena ulertzen saiatzeko inplikatu egin behar gara
  • Pazientziazko jarrera izan behar dugu
  • Arreta haurrarengan jarri eta ez gure erreakzioetan. Ez eten, saiatu albo batera uzten gure esperientziak, aholkuak…
  • Beste pertsonaren tokian ipini zer esaten ari den eta nola sentitzen den ulertzeko
  • Haurrari esan duena entzun dugula jakinarazi. Begien bidezko kontaktua mantendu, buruarekin tarteka baietz esan, haurraren berbaldia eten barik, tarteka berak esan duena (ideia, sentimendu nagusiak) errepikatzen saiatu ulertu duzula ziurtatzeko. Entzuten ari garela adierazteaz gain, zerbait gaizki ulertuz gero zuzentzeko aukera ematen du.
  • Ez hitzeko komunikazioa zaindu (ez hitzezko erantzunen bidez arreta eta ulermena agertu). Makurtu eta gerturatu, besoak ez gurutzatu, saiatu bekozkoa ez zimurtzen, jarrera itxia edo gaitzespena adieraz dezaketen bestelako adierazpenak saihestu.

3.Oreja-verde

Eta gatazken aurrean zer?

 

  • Erasoen aurrean zergatiak baino zertarakoak azaleratzen lagundu. Haur batek beste bat erasotzen badu, zergatik egin duen galdetzeko joera dugu. Honekin haurrak bere kulpa saihesteko justifikazio bat asmatzea lortzen dugu. Zertarakoak galdetuz gero, bere ekintzaren ondorioez jabetzen laguntzen diogu. Haurrek oro har (frustrazio) sentimendu bati erantzuteko erasotzen du, eta ez besteari min emateko.
  • Norberak gaizki egin duena onartu. Ez utzi besteek gaizki zer egin duten esaten, haur bakoitzak bere izenean eta berak egindakoaz hitz egin dezala. Arau hausteaz hitz egitea eta onartzea zigorra betetzea baino eraginkorragoa da. Gero ondorioak aztertuko ditugu eta ondoren txandaka irtenbideak jaso. Batzuetan ez gara irtenbide batera iritsiko, baina arrazoiak haserreari leku hartzen dio, eta batzuetan honekin nahikoa izaten da tentsioa desagertzeko.

 

Amaitzeko, gaurkoan belarri berde berriak oparitu dizkizuedan arren, eta batzuei asko ikusten ez zaizkigun arren, gogorarazi nahi dizuet guztiok ditugula edo izan ditzakegula belarri berdeak. Belarri berde adi, ireki, arretatsu eta askeak!

Ez ahaztu errealitateak sorpresak, plazerak eta mugak eskaintzen dizkigula eta egunerokotasuna korapilatsu bezain erakargarria dela; eta beraz, gure haurrek dakartzaten guztia (dagoen forman egonda ere -materiala, objektua, ametsa, kontakizuna-) belarri berdeez jasotzen saiatu behar dugula!

 

Nik ere Gianni Rodarik bezala, ezagutu dut azkenaldion belarri berdedun heldu bat. Interesgarria izango zaizuelakoan Pensando en los demás film dokumentala ikusi eta Toshiro Kanamori irakaslea ezagutzeko gonbita luzatzen dizuet.