Itziar Bartolomeren kolaborazio zahar bat dakargu gaurkoan. “Homo mutis”

Familia eta lagunartetik haratagoko beste pertsonekiko dugun portaera, herritartasuna eta hezitzaile arduraren artean bada lotura bat. Azken boladan, esan dezakegu “herritar hezitzailearen rola” gainbeheran dagoela baina, ohartzen al gara horren ondorioetaz?

Pasadizo sinple bat kontatuko dizuet nire kezka hobeto azaltzeko: Bilboko kale batetik nindoan, nire aurretik, emakume bat bere alaba txikiarekin eskutik helduta. Haurrak gozokiaren papera lurrera bota zuen. Amak ez zion ezer esan, beraz, gozoki-papera eskuan hartu eta haiengana hurbildu nintzen esanez “Aizue, papera lurrera erori zaizue”. Emakumeak aurrera jarraitu zuen nik esandakoari kasurik egin gabe… Papera zakarrontzira bota, eta nik ere, aurrera jarraitu nuen.

Zihur nago horrelako makinatxo bat adibide izango dituela jendartearen heziketan parte hartze aktiboa duen edozeinek. Halakoetan jasotzen diren erantzunak izaten dira; batzuetan erasokorrak, bestetan iraingarriak, esker onekoak ere, noizean behin, baina gehienetan ARRARO BEGIRATZEN gaituzte, “Nondik irten da hau?” pentsatuko balute bezala “Ze eskubide du nire potaera baloratzeko?”.

Bi edo hiru hamarkada atzera eginez gero, -ni gaztea nintzen garaiaz ari natzaizue- arrunta eta naturala zen edozein pertsona helduk edozein haur edo neraberi errieta egitea, ipurdikoa ematea, edo eta egoera gatazkatsu batean, zein arriskuaren aurrean, laguntzea. Orduko modu batzuekin (ipurdikoak ematea, adibidez) ados egon ez arren, herritarren arteko heziketa aktiboa onartua eta ondo baloratua zegoen. Heldu jendea, orokorrean, haur eta nerabeen hezitzaile zen, ez soilik etxean zituen seme-alabena, baizik guztiena.

Hori da gaur egun galtzen ari den jarrera. Hezitzaile rola gure etxekoentzat erreserbatzen ari da eta besteak hezteko ardura desagertuz doa. Parkean edo herriko plazan, kalean zein eskola patioan, haurren batek (edo haur talde batek) errespetu falta nabaria edo tratu txarra agertzen duenean beste pertsona batekiko, edo materiala den zerbaitekiko (ziburuak direla, zakarrontzi bat, leiho bat…), joera orokorra “EZER EZ” esatea / egitea da. 

Halako egoera baten aurrean, helduen pasibotasunaren zergatia jakin nahian, gurasoei zuzenean galdegin diet. Haiek esan didate, “ nik zer esango diot ba ume horri, bere ama/aitak ez badio ezer esaten?!…”, “Nik ez dut muturra hor sartuko! Haiek ikusiko dute zer egiten duten!!”, “Hobe da ez sartzea, gero beraien gurasoak etor daitezke nigana tokea ematera eta nik ez dut arazorik nahi! ”.

Ondorioz, gure INGURU HURBILEAN gertatzen diren pasadizoen ikusle pasibo bihurtzen ari gara (telebistaren aurrean izango bagina bezala), ez dugu erantzunkizunik hartu nahi. Agian ez dakigulako NOLA ESAN, agian BOST AXOLA zaigulako besteenak diren haur zein nerabeen heziketa ildoa, agian HERRITAR IZAERAK EZ DUELAKO JADA HEZITZAILE JARRERA BARNERATU NAHI, agian BELDUR garelako erantzun ez atsegina jasotzera, agian EROSOAGOA delako beste aldera begiratzea… horrela ari gara herritar espezie berria sortzen: “HOMO MUTIS”.

Isiltasun edo pasibotasun horrek, noski, bere ondorioak ditu eta horrek kezkatzen nau. Alde batetik, INKOMUNIKAZIOA dago, bestetik, ELKARREN ARTEAN HEZTEKO OHITURA GALTZEN ARI DELA JENDARTEAN (auzo,kale, zein herri mailan), eta finean, hezkuntza zein komunikazioari lotutako gure arteko harreman aukerak gutxitzen ari garela nabarmen.

Nahikoa ardura delegatu ditugu gure gobernu, eskola, admnistrazio eta bestelako herri erakundeetan, herritarren arteko heziketa ardura ere delegatu nahi al dugu? Norengan?