Gurasook nola ikusten ditugu gure seme alabak? Eta besteenak? Nola begiratu, zaindu eta maitatzen ditugu ingurukoen haurrak?

Sarritan, taldean gure seme-alaben inguruan hitz egiten hasten garenean, ondorio gisa “haur bakoitza mundu bat da” esaera herrikoia erabiltzen dugu. Honekin, gure haurrak besteengandik ezberdinak direla esan nahi dugu; are gehiago, seme edo alaba bat baino gehiago dugun kasuetan, gure haurrak beraien artean ere ezberdin ikusten ditugu. Etxe berdineko haurren artean, hauek konparatu eta hamaika ezberdintasun adierazteko gai izan ohi gara, zehaztasunez bataren eta bestearen izaera, trebetasunak, gustuak… hau da, ezaugarriak deskribatuz. Ezaugarriak ezaugarri gure haurrak guretzat bereziak direla ere hamaika aldiz esan eta sentitzen dugu. Badutela zerbait besteengandik ezberdintzen dituztenak eta berezi egiten dituztena.

 ZER DA EZBERDINTZEN ETA BERDINTZEN GAITUENA?

 

Aurreko paragrafoan adierazitako (“haur bakoitza mundu bat da” eta “gure haurrak guretzat bereziak dira”) baieztapenekin gurasoen gehiengoa ados egongo dela pentsatzen dut. Beraz, lanean hasteko abiapuntua hauxe berau izango da.

Hemendik abiatzen baldin bagara, beraz, haur guztiak berdinak ez direla esan dezakegu. Baina zer da ezberdintzen dituena?

Hainbat alderdi izan daitezke haur bat eta bestea ezberdintzen dituena: adina, haurren garapen maila (garapen motorea, hizkuntzaren garapena….), jatorria (jaioterria, hizkuntza, kultura…), izandako bizipen eta esperientziak, izaerari lotutako ezaugarriak (haserrealdi motak, gustuak, interesak…), ezaugarri fisikoak,  trebetasunak…

Haur talde bat erreferentzia gisa hartzen baldin badugu, alderdi hauei dagokionean zer aurkitzen dugun ikus dezakegu.

Beharbada, alderdi batzuei dagokionean, haurren artean berdintasunak aurkituko ditugu (gerta daiteke adin berdineko haurrak izatea, jaioterri berdinekoak…), baina hala ere, beste alderdi batzuetan ezberdintasunak aurkitzea (trebetasunetan, ezaugarri fisikoetan, haserrealdiak bizitzeko moduak, arazoei aurre egiteko moduetan…). Gerta liteke ere, alderdi guztietan ezberdintasunak aurkitzea.

Honen aurrean, garrantzitsuena ez da zenbat alderdi edo zein alderditan aurkitzen ditugun berdintasun edo ezberdintasunak zenbatzea edo baloratzea; honek, aniztasunaren ideia ulertzera eraman behar gaitu. Alderdi bati lotutako ezaugarri ezberdin pila batekin aurki gaitezke, eta honek aniztasuna dagoela adierazten digu. Hots, haurrek dituzten trebetasunen artean abaniko handi bat dagoela, eta haur bakoitzak abaniko horren barruko ezaugarri batzuk izango dituela. Garrantzitsuena alderdi horri lotutako ezaugarri guzti guztiak abaniko horren barruan lekua izatea da. Aniztasuna beraz, ezaugarri posibleen abaniko zabal eta amaiezin moduan ulertu beharko genuke. Ez hori bakarrik, aniztasuna balio positibo gisa ulertu eta bizi beharko genuke. Zergatik? Bada, aipatu ditugun alderdien artean ezaugarri ezberdinak dituzten pertsonak izateak, elkarrekin eta elkarrengandik ikasteko eta aberasteko aukera besterik ez digulako eskaintzen. Zer aberatsagorik gure hizkuntza eta kultura ezagutzeaz gain, beste hizkuntza eta kultura bat ezagutzea baino? Zer aberatsagorik adinez helduagoa den haur batengandik txiki batek ikasi dezakeena baino? Zer aberatsagorik eskulanetan trebea den haur batek besteei eskulanak egiten lagundu eta erakustea baino? Zer txisteak kontatzen trebea den haur batekin taldean arratsalde-pasa umoretsu eta alaia izatea baino?

Aniztasuna modu honetara ulertuta eta hau aitortuta, zer da berdintzen gaituen hori? Esan dugun bezala, aniztasunaren adierazpideek ezberdindu eta berezi egiten gaituzte, baina zer da guztiok berdintzen edo lotzen gaituena? Bada norbanako gisa ditugun eskubide indibidual eta kolektiboak. Pertsonen inguruan aritu arren, haurrek ere, izaki txiki eta parametro legalen barruan adinez txikikoak izan arren, eskubideak dituztela ezin ahantzi dezakegu. Zertan materializatzen dira eskubide hauek? Zerrenda amaigabeari heldu baino, hezkuntza eskubideez jardun nahiko nuke. Izan ere, pertsona gisa norbanako moduan eta talde bateko partaide moduan gure garapenaren alderdi guztiak ahalik eta gehien garatzeko eta aukera berdintasunez parte hartzeko hezkuntza eskubidea aitortua dugu guztiok.

BAINA… HAUR GUZTIEK AUKERA BERDINAK AL DITUZTE?

 

Azkenaldian, guztiontzako egokitutako parke, kiroldegiak eraikitzen ari direla entzun eta irakurtzeko aukera izan dugu. Baina egunkari eta irratietatik gure egunerokora salto eginaz, zer gertatzen da egunero jolasten garen plaza edo parkean? Goian irudikatu dugun aniztasunaren abaniko guztia islatuta ikusten al dugu bertan?

Hasierara bueltatuz, haur bakoitza mundu bat delako esaldia berreskuratuko dugu. Mundu guztietako haurrek aukera berdinak al dituzte plazan beraien garapenaren alderdi guztiak ahal bezainbat garatzeko eta taldeko edo jolas bateko parte izateko? Zer gertatzen da ilargian bizi diren haurrekin? Eta zer besteen munduetan mugitzeko oztopo pila bat aurkitzen dituztenekin?

Izan ere, haur guzti guztiak  ezberdinak direla, bereziak direla eta eskubide eta aukera berak izan behar dituztela esan dugu. Baina oraindik, plazan  “haur berezi” batzuk ikusten jarraitzen dugu. Aurrekoaz bat egiten badugu, baina, gure “begiradak” “haur berezi” batzuk ikusten baditu tranpa pedagogikoa egiten ari gara. Eta hau landu eta heldu beharreko erronka izango da, baldin eta gure jokabideak inklusiboak izatea (haur guztiak barne hartzen dituenak, eta haur guztien garapena eta partaidetza lortzera bideratuta egotea) nahi baldin badugu.

Haur guztiek behar komunak dituzte; hau da, haur bakoitzak bere ezaugarri propioak izan arren, haur guzti guztiek dituzte behar fisiologikoak (babes fisikoa, segurtasuna, osasuna, elikadura, loa, jarduera fisikoa eta jolasa…), afektiboak (segurtasuna, babesa, autonomia, harreman sarea…), kognitiboak (esplorazioa, estimulazioa…) eta sexualak (kuriositatea, kontaktua, autoestimulazioa…) besteak beste. Baina badaude, modu iraunkorrean edo puntualki laguntza eta hezkuntza-arreta bereziak behar dituzten haurrak. Hau haurren ezaugarriei lotuta egongo da, baina ez horri bakarrik, testuinguruak berebiziko eragin eta garrantzia baitu. Testuinguruak haur guztiek, premia bereziak dituztenak barne, ikasteko eta partaidetzarako oztopoak izatea edo ez izatea baldintzatuko baitu. Ondorioz, ez dira haurrak oztopoak dituztenak; haurrek beraien ezaugarri propioak dituzte. Haurren testuingurua aproposa ez baldin bada ikasteko-garatzeko eta partaidetzarako oztopoak aurkituko dituzte; beraz, oztopoez hitz egiterako orduan testuinguruan kokatu behar dugu arreta eta ardura. Guraso gisa, haurraren eta gure inguruko haurren testuinguruan kokatzen gara.

3447

NOLA JOKATZEN DUGU PREMIA BEREZIAK DITUZTEN HAURREKIN?

 

Haurraren ezaugarriak inoiz ez dira negatiboak; haurren ezaugarriak haurren ezaugarriak besterik ez dira. Eta ezaugarri hauek batzuetan alda edo garatu daitezke, baina beste batzetan ez. Beraz, gure helburua nagusia ez da izango ezaugarriak aldatu edo “konpontzea”. Ondorioz, heziketa helburua inoiz ez da izango haurra testuingurura egokitzea edo moldatzea, edo taldean integratzea. Baizik eta gure ahalegina haurraren testuinguruan beharrezko aldaketa eta moldaketak egitera bideratu behar dugu, besteek bezalako aukerak izan dezan bere garapenaren alderdi guztiak (kognitiboa, motorea, emozionala, soziala …) ahalik eta gehien garatzeko eta egoera/testuinguru/jolas/talde guztietan partaide izateko.

Lehenengo urratsa, premia bereziak dituzten haurrei jarri ohi diegun oztopo nagusienak identifikatzea izan daiteke. Zeintzuk izan ohi dira premia bereziak dituzten haurrei jartzen dizkiegun oztopo nagusiak?

  • Baztertzea, aintzat ez hartzea, saihestea (gure inguruan egongo ez balira bezala egitea)
  • Gehiegizko babesa eskaintzea (adibidez, haurren artean gatazka bat pizten denean gu bera babestea edo gatazka etetea bere ezaugarriei lotutako argudioak emanaz beste haurrei)
  •  Gaitasun, trebetasun, ezaugarri positiboak dituztela ahaztea edo ez ikustea eta hauek ez indartzea (haur hauen trebetasunak ez erabiltzea taldea edo beste haurrak berarengana hurbiltzeko)
  •  Erronka edo aprendizai berriak ez planteatzea (esfortzua, ahalegina, zailtasun maila handiagoa, frustrazioa eragingo dioten egoerak saihestea)
  • Ingurunearekin eta besteekin elkarrekintzarako aukera gutxiago eskaintzea ( adibidez, irteeretara, udalekuetara joan gabe gelditzea, talde elkarrizketan ez sartzea)
  • Afektua adierazteko zailtasunak (adibidez, garun paralisia duen eta gurpildun aulkian dauden haurra ez musukatu edo besarkatzea)

images

ETA HONEN AURREAN NOLA JOKATU BEHARKO GENUKE?

 

Gure erantzuna normaltasunaren parametroetan kokatu beharko genuke; hau da, ez dugu ezer berezi edo arrarorik egin behar. Haur bakoitzaren ezaugarriak ezagututa zer eta nola joka dezakegun jakitea da garrantzitsuena. Eta honen erantzuna ez dugu manualetan, errezeta magikoetan edo sarean aurkituko. Artikuluan zehar azpimarratu dugun bezala, haur bakoitza eta haurra inguratzen duen testuingurua ezberdina baita. Garrantzitsuena beraz ez da premia berezien inguruko aditu titulua eskuratzea; izan ere, ez gara eta ez dugu adituak izan behar, gurasoak gara. Garrantzitsuena beraz, gure familian, koadrilan, inguruan ditugun gurasoekin, konfiantza egoera eta testuinguruetan, nolakoa da zure haurra? galdetu ahal izatea eta gurasoek emandako pistekin gu geu ere hori deskubritu eta haurraz eta haurrarekin disfrutatzea lortzea da. Zein motatako galderak egin beharko dizkiegu beste gurasoei? Bada,  zer gustatzen zaio haurrari? noiz haserretzen da? zerk funtzionatzen dizu?… gure lana dezente argituko duten galdera erraz eta sinpleak beraz. Hala ere, bide honetan laguntza eta euskarriak izatea garrantzitsua denez, guraso.com ataritik, gurasoei tresnak eskaintzea garrantzitsua litzatekeela uste dut. Honela, jarrera gisa, guztiok enpatia landu ahal izateko, beste gurasoak-haurrak eta beraien bizipenak hobeto ulertzeko eta finean, gure jokabidean eragin positiboa izango duen gure guraso begirada pedagogikoa poliki poliki lantzen joan ahal izateko. Proposamena beraz, atari honetan, gai hau lantzen joateko gunea sortzea litzateke. Eta nik uste ikasturte berriak ikasten jarraitzeko aukera berri ugari ekarriko dizkigula… beraz…oporraldian indarberritu ostean, baliatu aukerak eta jarraitu etengabe ikasten, zalantzarik gabe, bikain ari zarete eta!!!

Argazkiaren iturria