Ez da estatistika soila… 4tik 1.

Urria haurdunaldiko eta jaio osteko haurren heriotzaren sentsibilizaziorako hilabetea da eta gaur, gai gogor baina eguneroko honetaz idazteko erabili nahiko nuke tarte hau.

Haurdun geratzen diren 4 emakumetik 1ek herio izango du bisitan bizitza espero zenean. Begiratu zure ingurura. 4tik 1. Bazenekien? Akaso zuk zeuk bizi izan duzu galera gogor hau, akaso zure lagun on batek, edo zure amak… eta sarri, gertukoenek ere ez dute jakiten.

Haurdunaldi hasieran ematen denean, batez ere 12. astea baina lehen, haurdun daudela ez esateko joera dute familia askok. Hartara, “zerbait gertatuko balitz” ez lukete ingurukoek jakingo eta “errazagoa” izango delakoan. Baina hala da? Errazagoa da inork ez dakienean hiltzen bada haurra? Dolua bakardadean igarotzea sarri ez da bide samurra izaten, eta dolu honetan, maiz, bakardadeari lotsa ere gehitu ohi zaio. Baina lotsa zergatik? Ziurrenik ez dakigulako OSO arrunta dela haurdunaldia espero baina lehen amaitzea. 4tik 1. Haurdunaldien %25 espero baina lehenago amaitzen da.

Zorionez, geroz eta gehiago dira dolu berezi eta gogor honi zuzenduriko taldeak, foroak, liburuak… Zorionez, geroz eta kontzientzia handiagoa dugu 4tik 1ek suposatzen duenaren inguruan.

Haurdunaldia baieztatzea geroz eta lehenago ahalbidetzen dute gaur egun eskura dauden frogek eta hortaz, lehenago hilerokoaren atzerapentxo bat edo hileroko arraro bat bezala jotzen ziren asko, gaur, aurrera egin ez duten haurdunaldi izan direnaren kontzientziatik bizi dira.

Nolakoa izan daiteke bizipen honen osteko dolu bat?

Faktore askok eragingo dute bizipenean, eta dolua, pertsona bakoitzarentzat bide desberdina izan ohi da. Haur horrenganako maitasuna, ilusioa, espektatibak… zituen orok bizipen desberdina izango du haren heriotzaren berria jasotzean. Berria nola jaso den ere garrantzitsua den faktoreetako bat da, ez baita berdina inolako sintoma kezkagarririk gabe eta ilusioz haurra ekografian ikustera joan eta “ez dago taupadarik” entzutea edo zerbaiten susmoarekin iritsi eta baieztapen hori begietara begiratuz eta enpatiaz jasotzea adibidez.

Beste dolu batzuetan bezala, honetan ere bidea ez da zuzena izango eta une batzuk besteak baina arinagoak izango dira. Igaro daiteke shock egoeratik, haserretik, erruduntasunetik, tristezia sakonetik, onartzetik… baita kasu batzuetan eta lasaitu eta pozetik ere (batez ere bilatu gabeko haurdunaldietan edo norberaren erabakiz egindako abortuetan ematen da bizipen hori).

Ez ahaztu inoiz, hil den hori pertsona bat zelaz. Txiki txikia akaso, baina ez du beste inork ordezkatuko, inoiz. Ez esan “gaztea zara, ez da ezer gertatzen”, “izango duzue beste bat”, “ez zen une egokia”, “zerbait izango zuen”… edo halako esaldirik. Oso kasu gutxitan jakin ohi da heriotza horren arrazoia eta normalean, haurdunaldia aurreratua dagoenean edo galera bat baina gehiagoko familien kasuan, hortaz, esaldi horiek mina besterik ez dute egingo. Familia horrek haurra galdu du. Ezin da ordezkatu. Beraiek SOILIK erabakiko dute besterik izan nahi ote duten, eta noiz, eta nola. Laguna edo familiakoa bazara egon zaitez hor, aldamenean behar du(t)enean laguntzeko prest eta trabarik ez egiten saiatuz. Ez da erronka erraza ezta?

Pentsa hil den pertsona hori hain txikia beharrean heldua izan dela, ez zenuke halako esaldirik erabiliko ezta?

4tik 1.

Hitz egin dezagun heriotzaz gehiago, hitz egin dezagun bizitzaz, ezabatu ditzagun tabuak heriotza bizitzeko era ere aldatu dadin.

Bizipen hauetatik igaro zaretenoi besarkada estu bat, ez zarete estatistika hutsa, errespetu osoa merezi duzue.

Izan zaitezte aske zuen sentimenduak askatzeko hala behar duzuenean, ez zaudete bakarrik, maite zaituztetenek une honetan ere lagundu nahi izango dizuete (nahiz eta askotan nola ez jakin).

Urria soilik ez, eguneroko erronka da ezkutuko heriotza hauek ikusarazi eta errespetatzea.

Nahia Alkortarkin hitz egin dugu.