Kalitatezko denbora

Koldo Gilsanz 2011

Askotan entzuten da aitatasun ala amatasun on baterako, denbora asko ematea baino, denbora horren kalitatea dela garrantzitsua. Baina egia al da hori? Eta hala bada, zer da kalitatezko denbora?

Gaur egungo bizimodua dela medio, guraso askok ez diete haien seme-alabei nahi beste denbora eskaintzen. Arrazoia pisuzkoa da eta sozialki ondo baloratua dago: etxetik kanpoko lana. Are gehiago azkenaldiko krisia dela eta.

Garapenak eramanda, orain gauden egoera honetan familia askok hartzen duten erabakia bi gurasoek etxetik kanpo lan egitea da. Eta oso erabaki jakintsua da, izan ere, familiaren aurrera egitea bermatzen dute lan produktiboarekin lortutako diruari esker.

Aurreko belaunaldietan, genero rolak zurrunagoak zirenean, gizonezkoari zegokion etxera dirua ekartzea. Eta familiari dagokionez ez zitzaion gehiago eskatzen; hori egitearekin bere papera betetzen zuen, baita ondo bete ere. Baliteke aitaren batzuk, lanean emandako denbora eta gero, etxera joan eta seme-alabekin egotea erabakitzea (ala baita jolastea ere!). Baina hori ez zen gizarteak eskatzen zuena eta ez zen ohikoena. Beharbada, horrelakoren bat ikustean, beste gizonezkoek mesfidati begiratuko lukete tabernako leihotik.

Lan eskaintza: Superman eta Superwoman-ak behar dira.

Denborak aurrera egin du eta gizarteak gurasoongan jartzen dituen igurikapenak ezberdinak dira. Gaur egun ondo ikusia dago guraso biek etxetik kanpo lan egitea eta euren karrera profesionaletan aurrera egiten saiatzea. Eta aldi berean, guraso inplikatuak izatea, ikastetxeko bileretara joatea, seme alabekin jolastea eta gainera mezu hezitzaileekin hitz egitea.

Egoera hori estresagarria izan daiteke, inguruak asko eskatzen baitigu. Halako batean, lanari ematen badiogu lehentasuna eta ordu gehiago sartzen baditugu, baliteke errudun sentitzea. Zeresanik ez seme alabekin denbora gutxiago egoteko arrazoia norbere zaletasun pertsonalari eskainitako denbora bada.

Baina beste bideak ere, norbere proiektu pertsonalak alde batera uztea guraso lanetan erabat murgiltzeko, badauka bere ordaina. Horrelakoetan frustrazioa eta zama agertu daiteke (honek ez du esan nahi seme alabak behar bezain beste maite ez direnik) eta horrek gure guraso indarraren galera ekarri lezake.

Aukera biek bere aldeko arrazoiak dituzte, bere arriskuekin batera. Adibidez, seme-alabekin egoten ematen dudan denborarekin, dena delakoa, ase eta lasai ez banago, gehiegizko konpentsaziorako arriskua dago. Errudun sentitzen banaiz, haien zoriontasunean laguntzen duen edozein neurri hartzeko prest egongo naiz, hala nola, desiratzen duena erosi bere urtebetetzea ez bada ere, bideojokoetan eman dezakeen denborarekin malguagoa izan eta oro har gustuko ez dituen arauak aplikatzeko indar gutxiago izango dut.

Agian haiekin ematen dudan denbora guztian sargento lanak egiteaz nekatuta nago, edo daukadan denbora gutxi horretan bronketan ibiltzeko gogorik ez daukat. Kontua da, nola egin aitatasuna zein amatasunaz gozatu ahal izateko?

Kalitatezko denbora

Gurasoon papera ez da seme-alaben uneoroko pozaz eta ongizateaz arduratzea. Gu ez gara haren laguna, ezta bera dibertitzeko pailazoa ere. Bere gida izan behar gara, beharra duenean heldu dezakeen eskua. Hori posible izateko zaindu behar dugu noizean behin intimitatezko eta kalitatezko denbora bizitzea, harremana sendotzeko, bata guraso eta bestea haurra izateko.

Tarte hau intimitatezkoa izatea proposatzen dudanean, bi pertsonen artean ematea proposatzen dut, aldizka guraso bakoitzarekin eta anai arrebarik gabe. Denbora horretan zer egin ez da horren garrantzitsua, non edo zertan gauden berdin dio; nola gauden da gakoa.

Erosketatxo batzuk egiten egon gaitezke (elkarlanak harremana sendotzen du eginkizuna astunegia ez bada), aisialdia partekatzen mendi buelta batean, edo etxeko egongelan, gu arropa tolesten bera alfonbran margotzen dagoen bitartean.

Horrelako momentuak bilatu daitezke. Familia antolatzen bada tarteka guraso bakar batek seme edo alaba bakar batekin haien tarteaz disfrutatu ahal izango dute; hori da gomendioa. Eta are kalitatezkoagoak izango dira haurrak espresatzeko baliatzen baditu, baina hori ezin da behartu, guk atea ireki baino ezin dugu egin. Nola?

• Arreta osoa entzutean jarriz. Ez entzun erantzuteko, galdetzen jarraitzeko eta aurrean duzun pertsona ezagutzeko baizik.
• Edukiari baino (kontatzen duena), egoera emozionalari erreparatu (kontatzen duen modua), eta amaitzen duenean jakinarazi iezaiozu zein den bere egoera emozionala (“Ikusten dut oso serio jartzen zarela zure jostailuei buruzko kontuekin”)
• Jakin-minaz gerturatu zaitez bere esperientziara, baita hau mingarria bada ere, berak hor sentitzen zaituenean arinduko zaio benetan bere zama.
• Aholkuak eta aginduak gorde. Denbora intimo hau gozoegia da diziplina edo mezu moralistak igortzeko.
• Horren ordez aprobetxatu berak egingo lukeena galdetzeko, bere baloreak eta joerak ezagutzeko.
• Bere esperientzia ez epaitu (“Agian pixka bat berekoia izan zara Izaskunekin”).
• Amaitzen doanean adierazi ezazu denbora tarte hori konpartitzean bizi izan duzuna, horrek lagunduko dio bere harremanak erregulatzen.
• …

Une horiek kalitatea ematen diote harremanari. Batzuetan zaila ematen du horrelakoak ateratzea, baina antolatuz gero atera daitezke. Ez dira luzeegiak izan behar, eta denak ez dira kontaktu sakonekoak izango. Garrantzitsuena da haurrak ikustea berarentzat gaudela, eta jolasak zein errietetaz aparte, badagoela beste komunikazio modu bat.

Guraso batzuk antzeko momentuak sortzen dituzte oheratu aurreko ohiturarekin. Egoera hau oso aproposa izan daiteke intimitatea konpartitzeko, baina askotan nekatuegiak daude. Hala ere balio handia daukate experientziak sortzeko, hau da, egunean bizitakoa errepasatu eta zentzu positiboa emateko. Gogoratu Aldoux Huxley-k esaten zuena: “Experientzia ez da gertatzen zaiguna, gertatzen zaigunarekin egiten duguna baizik”.

Gogoratzen dut kontsulta bat amaitzean eta horrelako ideiak iradoki nizkienean, zelako pozarekin kontatu zidaten aita eta semea haien jolasa: oheratzerakoan biek komentatu behar zuten egunean zehar bizitako gauza atsegin bat. Zelako modu polita kalitatezko denbora bat gogorarazteko ametsen mundura joan aurretik.

Niri ere atsegina izan zait zuentzako pentsatu eta idaztea. Milesker zuen arretagatik eta zalantza nahiz bestelako komentarioengatik.