Haurra 9 hilabetez egoten da amaren sabelean eta mundua, jendartea, familia eta norbera zain egoten gara, patxadaz haurra noiz munduratuko. Haurdunaldi unea bizi egiten dugu, ondoan egon, mimatu eta galderak egin, nolakoa izango da, noren begiak edukiko ditu, zenbat pisatuko du… Datorrena datorrela onartu egingo dugu, maitatu eta bihotz begiekin jan. Haurra jaio eta aurreneko egunetan segundoak moteldu egiten zaizkigu eta helduok, haurraren ordulari eta mapa bihurtzen gara. Elikatzea, garbitzea eta lo egitea bezalako ekintzetan oinarrituko da bere egunaren antolaketa. Gurasoen begirada, keinu eta ahotsaren ispilua jasoko du haurrak eta lasaitu egingo da. Helduon eskuetan egongo dira haurraren gorputzeko limiteak, maitasunez ukitzeari esker ezagutzen joango dena, ezagutzen eta bestearengandik separatzen.

 

Hasierako egun eta hilabeteetan haurraren beharrak ezagutzen eta erantzuten saiatzen gara, ez dugu zalantzan jartzen haurrak ikasiko duela objektu bat eskuekin hartzen eta botatzen, ikasiko duela aurreneko hitza esaten, lau hankan mugitzen edo oinez ibiltzen. Ekintza horien aurrean haurrak bi elementu garrantzitsu jasotzen ditu besteak beste, helduaren partetik: lasaitasuna eta konfiantza. Lasaitasuna, haurraren erritmoa errespetatzen dutelako eta konfiantza, haurrak gai direlako beraien gaitasunak eta aukerak ezagutu eta esperimentatzeko. Eta guztia maitasun giro batean.

 

Baina haurra “gizarteratzeko” unean hasten dira presak, konparazioak eta zalantzak. Eta hiru hitz hauek esaldi praktiko batean sartuko nituzke: Nahia bi egunetan egokitu da eskolara eta gurea hor dago oraindik negarrez, ez dakit noiz egokituko den. Eta esaldi honekin pista batzuk ematen saiatuko naiz presa, konparazioa eta zalantzak, haurraren erritmoa, bakoitzaren autentikotasuna eta haurrarengan konfiantza bihur daitezen. “Gizarteratzearen” une garrantzitsu horietako bat espazio berri batera egokitzeko haurrak egin behar duen esfortzuan datza.

 

Kasu praktiko bat

 

Eskolaz kanpoko psikomotrizitate saioetan, Unaxek (3 urte) burututako egokitzapen prozesuaz hitz egingo dut ondoren. Bere amona egon zen ondoan eta Unaxengan uneoro izan zuen konfiantzak eta horretarako hartu zuen lasaitasunak eman zion haurrari egokitzeko behar izan zuen ziurtasuna.

 

Astearte arratsaldea zen, eskolatik atera eta psikomotrizitate saiora joateko asmoz etorri ziren Unax eta bere amona. Unax eskolako sarreran, amonaren magalean zegoen, negarrez amonari bil-bil eginda. Une horretan ez zigun, Ana psikomotrizista eta niri begiratu ere egin. Aurkeztu ginen eta gonbidapena egin genion nahi bazuen gelara sartzeko eta aukera zegoela ez jolasteko, amonarekin egoteko. Sartu ziren gelan. Unaxek negarrez jarraitzen zuen, “ez dut jolastuko!” esanez. Oinetakoak kendu genituen eta haur gehienak gurasoen ondoan kokatu ziren, ziurtasunari helduta, baina guri begira, ezezagunari aukera bat emanez. Ongi etorria eman, arauak aipatu eta jolasari hasiera eman genion. Haurrak pixkanaka jolas gunera joan-etorriak egiten hasi ziren, aurrena begiradaz eta ondoren fisikoki. Guraso edo helduarekiko soka mantentzen zuten jolasean zeuden bitartean, batzuetan joan-etorriak eginez eta besteetan begirada bidez.

 

Unax amonaren magalean egon zen saio osoa, baina pixkanaka jolas gunera begiratzen hasi zen eta negarra lasaitu zitzaion. Hala ere garrantzitsua zen gauza bat. Amona lasai eta ziur nabaritzen zen, ez han egoteko denbora zuelako, baizik eta Unaxengan konfiantza agertu zuelako hasieratik eta bere beharretara egokitzen saiatu zelako.

 

Bigarrengo saiora ere negarrez etorri zen, amonaren besoetan. Gerturatu ginen eta begietara begiratu zigun, esan behar genion hura entzuteko. Psikomotrizitate gelara lasai sartu zen, “ez dut jolastuko!” esanez. Saio osoa beste haurrei begira igaro zuen, amonari helduta. Ipuina adi entzun zuen eta etxera joateko momentuan psikomotrizitate gelako pilota bat eskaini genion etxera eramateko. Amonak hartu zuen eskuetan.

 

Hirugarrengo saioan bere jarreran aldaketa bat nabaritu genion. Saio osoa amonaren magalean egon zen, baina amonari bizkarra emanda, jolas gunea begiekin jateko jarrerarekin. Egun horretan aurreko saioan etxera emandako pilota ekarri zuen eta saio osoan eskuetan eduki zuen.

 

Laugarren saioan, aurrekoetan bezala gelara gonbidatu genuen eta bere beharrak errespetatuko zirela esan. Kasu honetan amonari eskutik helduta sartu zen psikomotrizitate gelara eta eskuetan etxetik ekarritako kamioi bat zekarren. Aurrena bere buruan eta ondoren psikomotrizitate gelako nahiz etxeko objektu desberdinekin, ari zen bi espazioen arteko lotura egiten. Garrantzitsua da helduarekin separazioa burutu aurretik, haurra datorren espazioarekin lotura sendoa aurrena eta separazio egokia ondoren burutzea. Saio honetan proposamen bezala dorre bat egin genion eta denbora batera amonaren laguntzaz bota zuen. Irribarrea atera zitzaion ahotik.

 

Bosgarren eta seigarren saioetan amonaren ondoan egon zen, baina zutik, oraindik oinetakoak kendu gabe, jolas guneari begira. Noizean behin gure proposamenak onartzen zituen, izan apurtzeko dorre bat edo jolas gunera gerturatuko zuen koltxonetazko tren bat. Pixkanaka amonaren inguruan jolasean hasi zen. Oraindik amona zen Unaxen erabateko erreferentea, baina gure proposamenak onartzen hasi zen. Seigarren saioan aurreneko aldiz ipuina bankuan gurekin batera entzun zuen.

 

Zazpigarren saioan, aurreko saioetan bezala ongi etorri eta arauen zatia amonaren ondoan entzun zuen. Jolas garaian gure proposamenak onartzen zituen, gero eta gehiago eta amonarekin galtzerdien inguruan sortu zen elkarrizketa baten ondoren kendu zituen oinetakoak. Aurrena galtzerdiak erakuste aldera eta ondoren oinetakoak kentze aldera. Pausu garrantzitsua izan zen hau, amonarekiko, gurekiko eta espazioarekiko ziurtasunean. Guk egindako dorreak botatzen eta bera egiten hasi zen. Aurreneko hitzak atera zitzaizkion eta jolas gunera aurreneko joan-etorriak egiten hasi zen. Bere gorputzeko tonua erabat lasaitu zitzaion.

 

Zortzigarren eta bederatzigarren saioetan amonaren begirada heldulekutzat hartuta jolas gunean igaro zuen saio guztia. Aurreko saio guztietan barruan gordetako desio eta emozio guztiak askatzeko beharrez, batetik bestera, sentsazioak biziz, espazioa esperimentatuz eta pixkanaka bere begirada amonarengandik guregana igaroz. Amonak besoak zabalik igaro zituen aurreneko saioak, “hemen naukazu eta aldi berean zugan konfiantza dut” esanez. Unaxi ziurtasun handia eman dio konfiantza horrek eta bere burua prest ikusi zuenean “amona, joan kanpora eta gero etorri” esan zion.

 

Hamargarren saioan gertatu zen. Hasierako zatian bankuan gurekin egon zen eta dorrea bota zuen. Jolasean hasi zen eta amonarengana joan-etorriak egiten jarraitzen zuen, baina bertan gelditu gabe, albotik igarotzen zen. Halako batean, saioaren erdi aldera amonari joateko eskatu zion. Guri begiratu, irribarre egin eta jolasten jarraitu zuen. Egokitzapena burutu zuen, berak lortu zuen, behar zuen garaian eta ziurtasun eta konfiantza giro batean. Ordu-arte gorputzarekin adierazi zituen bere desio eta plazer sentsazioak. Une artatik aurrera hitz egiten hasi zen.

 

Azken finean bi elementu garrantzitsu azpimarratuko nituzke, beste askoren artean, haurraren egokitzapena ahalik eta lasaiena izan dadin. Haurrarengan konfiantza eta giro horretan haurrak plazerez bizitzea ekintza desberdinak. Pixkanaka bere buruaren irudia egokia eraikitzera eramango ditu elementu hauek, hau da, auto-estima egokia eraikitzera.