Guraso.eus https://guraso.eus gurasoen premiak asetzeko gunea Wed, 27 Mar 2024 08:20:27 +0000 eu hourly 1 https://wordpress.org/?v=6.4.3 https://guraso.eus/wp-content/uploads/2020/05/cropped-LogoTxikiaGuraso-32x32.png Guraso.eus https://guraso.eus 32 32 Mugaz eta gure mugez https://guraso.eus/mugaz-eta-gure-mugez/ https://guraso.eus/mugaz-eta-gure-mugez/#respond Wed, 27 Mar 2024 08:14:03 +0000 https://guraso.eus/?p=29402 Egun gutxi dira Korrika Irunen hasi eta Baionan amaitu zenetik eta oraindik hotzikarak zeharkatzen nau martxoak 14a gogoratzean. Badut nik miresmen berezi bat Korrikarekiko eta oso txikia nintzeneko oroitzapen bakan batzuk ere bai. Korrika gerturatzen ari denean zirrara handia eta barnera salto egitean malkoei eusten joaten diren horietakoa naiz. 

Ahal bezain tarte gehien bizitzea eta metro gutxiz bada ere korrika egitea maite dut. Aitortu behar badut, apur bat zoratzera arteko maitasuna da, eta batetik bestera joango nintzateke beste ardurarik ez banu. Furgonetan edo Dj Bullen autokarabanan egun bat igarotzea nire fantasietako bat da. 

Irungo hasierara nahiko giro nahasian heldu ginen eta beldur nintzen nire desioa lehenesteak ez ote zuen etxean eztanda lehertaraziko… Baina aurten korrikak oparitu diguna izugarria izan da. Beharrezko eta zailak diren elkarrizketak ekarri dizkigu etxera. Irungo lehen metroak egin eta parkean apur bat ibilita mugara gerturatzea erabaki genuen. Baten nekea, bestearen gosea eta hirugarrenaren haserreak ahal bezala kudeatuz heldu ginen zubi ingurura. Jendetza. Ilusioa, zirrara eta urduritasuna somatzen zen han batu ginenon artean… 

Berehala begiradak ihes egin zidan zubi ertzean petoa jantzita zeuden emakume eta gizon beltzengana. Orain hilabete batzuk, Santiago zubia irekitzearen bezperetan bertatik igaro ginenean ere han zeuden mordoxka bat zain, behatzen. Eta mugan tentsioa nabari zen. Martxoak 14a aukera zoragarria zen muga hausteko. Berehala galdetu zidan semeak haien inguruan. Pasako dira? Baietz espero dut. Saiatuko gara seguru senti daitezen denon artean. 

Horrek zabaldu zizkigun mugaren inguruko elkarrizketa zailak eta gogorrak. Arrazakeriaz, aparofobiaz, hipokresiaz eta Bidasoa zeharkatzen hil direnez aritu ginen. Baita Mediterraneoa zeharkatzeko zailtasunaz, Melillako hesiaz, Palestinaz, Mexiko eta Estatu Batuen arteko hormez… Eta noski, Euskal Herriko historia hurbilaz eta gure muga gordinez. 

Urruneko garaiak badirudite ere, nola gutariko askoren gorputzetan urduritasuna eta beldurra agertzen den mugara gerturatzean… Errefuxiatu izateaz eta sarekadez… 

Ibai batek banatzen duen herri bat izateak sortzen dituen zauriez eta hizkuntzaren mugez. Hegoaldean jaio direlako frantsesa ez jasotzeak eta euskaraz toki askotan ezin komunikatzeak sortzen dizkigun beldur eta konplexuez aritu gara korrika amaitu ostean topoan Irunera itzultzeko muga zeharkatzean. 

Ohartu gabe baxu-baxu izan dugu elkarrizketa eta gero konturatu naiz oraindik ere hitz egiteak sortzen digun beldurraz. 

Oilo ipurdia jartzen zait bi haur txikienak esku banatan helduta nituelarik mugarik ez oihu ozen eginez, muga Korrika elkarrekin zeharkatu dugun guztion energia gogoratzean. Emakume eta gizon beltz horiek beraien bidea jarraitu ahal izan zutelako une hartan, baina orain ere beste batzuk beraien aukeraren zain egongo direlako…

Mugak hor jarraitzen du eta edozein unetan azal kolore guztientzat berriro erabat itxiko dutenaren mamuak ere bai. 

Mugek ezin dute, ordea, hizkuntza mugatu eta Gorka Torre, Guraso.eus-ko kolaboratzaileari, besarkada handi bat bidaltzeko erabili nahi nituzke lerro hauek. 

Euskaraz elkarrekin korrika egun hauetan egin dugun metro bakoitzak eman diezagun indarra egunerokoan euskaraz bizi eta esparru guztietan artatuak izatea aldarrikatzen jarraitzeko. 

Mugez hitz egin eta zubiak eraikitzen jarrai dezagun. Bidasoaz gaindi, mendilerroak zeharkatuz eta batez ere, belaunaldien artean elkarrekin zubiak eraiki eta mugak ezabatzea aldarrikatuz.

Geure buruei jartzen dizkiegun mugak identifikatu eta apurka apur ditzakegu eta.

]]>
https://guraso.eus/mugaz-eta-gure-mugez/feed/ 0
Eskulan proposamena: giltzatakoak kortxoekin https://guraso.eus/eskulan-proposamena-giltzatakoak-kortxoekin/ https://guraso.eus/eskulan-proposamena-giltzatakoak-kortxoekin/#respond Tue, 26 Mar 2024 09:17:05 +0000 https://guraso.eus/?p=29082 Gaurkoan kortxoekin egiteko eskulan erraz bat proposatu nahi dizuegu. Egin ditzagun giltzatakoak!

Materiala:

  • Kortxoak
  • Rotulkiak
  • Giltzatakoak egiteko materiala

Pausuak

  1. Lehenik eta behin kortxoak apainduko ditugu. Guk rotulki bereziak erabili ditugu horretarako. Material ezberdina erabilita mota askotariko diseinuak sortu daitezke.
  2. Behin kortxoak apainduta ditugularik, giltzatakoa egiteko materiala gehituko diogu.
  3. Bukatzeko giltzak jarriko dizkiogu.
  4. Prest dugu gure giltzatakoa, lagunei oparitzeko detaile polita izan daiteke!ç

Bideoa

]]>
https://guraso.eus/eskulan-proposamena-giltzatakoak-kortxoekin/feed/ 0
Heriotza ez naturalak eta haurrak https://guraso.eus/heriotza-ez-naturalak-eta-haurrak/ https://guraso.eus/heriotza-ez-naturalak-eta-haurrak/#respond Mon, 25 Mar 2024 07:00:00 +0000 https://guraso.eus/?p=29284 Geroz eta barneratuago daukagu haur eta nerabeekin heriotzaz hitz egitea: badakigu egiarekin zuzendu behar garela beraiengana, eufemismo eta metaforak ekidin behar ditugula, ahal bezain pronto eman behar diegula heriotzaren berri…

Baina, zer gertatzen da heriotza horiek naturalak ez direnean? Eragindako heriotzak direnean? Hau da, erailketa batez, biolentzia bikarioaz, gerraz edo suizidioaz aritu behar garenean?

Beste behin, egiarekin eta ahal bezain natural hitz egin beharko dugu haurrekin. Heriotza gordina da, horrelako heriotzak, gainera, bortitzak eta gehienetan estigmatizaturik datozkigu.

Horrek guztiak helduon barrenak astintzen ditu eta maiz zaila egiten zaigu nahi bezala gaiaz aritzea. Hori dela eta, hainbat oinarrizko ideia luzatuko ditugu ahalik eta modu egokienean erantzuteko haurren beharrei heriotza ez-naturalen harira:

  • Intentzio onarekin ez da nahikoa, Mar Cortinak esaten duen bezala. Ez du balio edozein modutara, edozein hitzekin eta pentsatu gabe egitea.
  • Heriotzaren berri eman ahal bezain pronto. Horrek esan nahi duenarekin: zein informazio eta nola eman ahalik eta argien izan eta ziurtatu haurr(ar)en aurrean ez zarela hautsiko edo-eta laguntza izango duzula.
  • Hizkuntza haurraren ulermen-mailara egokitu. Garapen-maila oso desberdinak dituzten haurrak baldin badituzu inguruan, beharbada momentu ezberdinetan artatu beharko dituzu, bakoitzak hizkuntza bat eta behar batzuk dituelako eta besteek/ak beste batzuk.
  • Elkarrizketa galderetan oinarritu. Haurrek gidatu dezatela elkarrizketa eta beraien galderei beste galdera batzuekin erantzun. Batetik, beraiek erantzun ohi dituztelako eta, bestetik, zein informazio eusteko eta barneratzeko gai diren argituko digutelako.
  • Garrantzitsuena heriotza da, ez modua. Hori argi eta garbi utzi behar diegu haurrei. Ezin ditugu tabuak, estigmatizazioak, heriotza-mailaketak… berpiztu. Heriotza baten aurrean, datu garrantzitsu bakarra heriotza bera da eta horrek dakarren hutsunea eta dolu-prozesua.
  • Erailketa, suizidioa, homizidioa… izan den edo ez, ez dugu guk erabakitzen. Alegia, beharbada haurrak informazio hori jakiteko beharra dauka eta hobe izaten da horrelakoetan etxekoek ematea informazio hori kalekoengandik jasotzea baino. Esan diezaiekegu baietz, entzun dugula heriotza mota hori izan dela, baina, legalki zein heriotza mota izan den profesionalek zehazten dutela. Eta, bide batez, itzul gaitezen goiko puntu hartara: garrantzitsuena ez da heriotza mota, baizik eta heriotza horrek dakartzan ondorioak.
  • Ez sartu inoiz beharrezkoak ez diren detaile morbosoetan. Eta horrelakoak ekiditeko, hoberena, komunikabideak haurren aurrean ez kontsultatzea da. Komunikabideetako berriak ez daude umeei bideratuak eta ez dute haurrentzako informazio egoki(tu)a eskaintzen. Horrek askotan ezinegona eragiten die ez baitaude entzuten eta ikusten dutena barneratzeko prest.
  • Hildakoa edo-eta hiltzailearen figura zaindu. Ez dezagun suizida edo hiltzailea ez demonizatu ezta idealizatu ere. Suizidatu bada, seme-alabak edo bikotekidea hil badu… bizirik geratzen diren seme-alabek, ilobek, bilobek… beharbada beste harreman mota bat zuten pertsona horrekiko eta hori balioan jarri behar da nahiz eta bestearen berri eman. Pertsonok rol eta harreman mota asko ditugu eta ezin ditugu haurrak gatazkan jarri, beraiek bizitako une on eta txarrak balidatzen ez baditugu zaila egingo baitzaie informazioa kudeatzea.
  • Haurren ikastetxearekin harremanetan jarri eta elkarren bidelagun izan. Haurrek ordu asko ematen dituzte eskola zein institutuetan eta beraiekin dauden profesionalek informazioa behar izaten dute haurraren gora-beherak ulertzeko eta, informazio hori familiari ere oso aberasgarria zaigu. Gainera, komunizaioa egokia bada, informazio beretsua eskainiko zaio haurrari (eta bere ikaskideei) eta haurraren eta bere familiaren dolu-prozesuaren erritmoa errespetatuko da.
  • Eta, gogoratu, teoria oso argi izan arren, zure buruari akatsak onartu eta horietatik ikasi. Izan dituzun hutsegite eta zailtasunez kontziente bazara, hausnartzen ari zarelako da eta horrek guraso gisa asko dio zutaz.

            Hauek guztiak, esan bezala, kontuan hartu beharrekoak dira, baina, noski, heriotzak nolako gertutasunez ukitu gaituen kontutan ere hartu behar da eta inoiz ez dugula dena bikaineko egingo. Dena den, kontzientzia jartzea da aurrerapausorik handiena eta gai (izango) ez garela sentitzen badugu, eskatu diezaiegun profesionalei laguntza.

            Gogoratu, bide batez, suizidio-jarreren atentziorako telefonoa 024-a dela.

]]>
https://guraso.eus/heriotza-ez-naturalak-eta-haurrak/feed/ 0
 Gipuzkoako parketxeetan egitarau berezia Aste Santurako eta Pazko asterako https://guraso.eus/gipuzkoako-parketxeetan-egitarau-berezia-aste-santurako-eta-pazko-asterako/ https://guraso.eus/gipuzkoako-parketxeetan-egitarau-berezia-aste-santurako-eta-pazko-asterako/#respond Sun, 24 Mar 2024 07:00:00 +0000 https://guraso.eus/?p=29333 Kobak, gaztagintza, trikuharriak, saroiak, errotak, orientazio jolasak, hegazti gautarrak, burdinolak…

Herritar guztiei zuzendutakoez gainera, badaude familientzat espresuki prestaturiko jarduerak

 Aste Santua eta Pazko astea bertantxe ditugula-eta, aurtengoan ere bete-beteko egitaraua antolatu da Gipuzkoako natura-parkeetako parketxe guztietan. Urrutira joan beharrik gabe, hurbileko inguruneaz ikasi eta gozatzea ahalbidetuko duten jarduera-sorta ederra prestatu dugu bisitarientzat, natura-gaiez eta kultur-ondareaz jantziriko proposamenez betea, bakarka, taldean zein familian egiteko modukoa.

Gipuzkoa, hedadura txikiko lurraldea izanagatik, aberastasun handia duen gunea da, eta horren adierazle dira erritmo bizi nahiz pausatuan eraldatuz joan den paisaia naturala, bai eta mendiz mendi, mendez mende gaur egun arte iraun duen ondarea ere. Uste baino aztarna eta baliabide interesgarriagoak ditugu gurean, ia ezezagunak askorentzat, eta inguratzen gaituen errealitate horretara hurbildu asmoz, honen ezagutza bultzatzeko eta ingurumenarekiko errespetuzko balioak sustatzeko sei parketxe edo interpretazio zentro ditugu probintziako lau natura-parkeetan banatuta.

Oiartzungo Arditurri parketxean, esaterako, bertako meategiak ezagutzeko aukera izango da eta, horrez gain, Hernaniko trikuharri eta saroien berri izateko irteera berezia antolatu da martxoaren 30ean. Luis Mari Zalduak gidatuko du bisita eta, inguruneari nahiz lekuko toponimiari buruzko xehetasunak emateaz gainera, Gipuzkoa mailan ondoen kontserbatu diren saroiak ikusi eta probintziako trikuharririk politenak ezagutaraziko dizkiguten bideetan barna murgilduko gaitu.

Aizkorri-Aratz natura-parkearen oinetara, Zegamako Anduetza parketxean ere jarduera eskaintza zabala prestatu da datozen egunetarako. «Zuhaitzekin hizketan» bisita gidatu bereziak antolatu ditugu martxoaren 28tik 31ra. Horrez gainera, apirilaren 6an, gaueko hegazti harraparien inguruko saioa gauzatuko da, Nerea Pagaldai adituaren eskutik, eta misterio-zaleenentzat ibilaldi bat egingo da gautxori hauen kantu eta banakoen xerkan. Eta, apirilaren 7an, behinola neandertalen bizileku izan zen Leizarrate (San Adrian) igarobideak mende luzez pilatu eta zaindu dituen altxorrak ezagutzeko ibilaldi gidatuaz gozatu ahal izango da, euskaraz zein gaztelaniazko azalpenekin.

Aurrekoa bezala, natura parke honetako sarbide den Arantzazuko parketxean, «Pastor por un día» jarduera gauzatuko da martxoaren 30ean Gomiztegi Artzain eskolan. Bertara hurbiltzen den orok inguruneaz gozatzeaz gainera, gaztagintzaren sekretuak ezagutu, sentitu eta dastatzeko zortea izango du.

Ataungo Barandiaran museora joatea, ordea, euskal kulturaren muina ezagutzea da. Etorkizuna ez ezik, iragana ere gurea delako eta Aralarko natura-parkearen erakusleiho den txoko hau abagune paregabea izango da horretarako, bisita gidatuak egingo baitira Museora eta antigoaleko errotara, martxoaren 28tik 31ra. Familiek Euskal mitologiaren inguruko orientazio jolasean aritzeko aukera izango dute. Lazkaoko Iztueta baserri-ingurua ezagutzeko parada ere izango da, martxoaren 30ean, bertako abereak, ukuilua zein esnetegiak ezagutu eta esnea nondik datorren ezagutzeko. Hala ere, hori nahikoa ez eta hilaren 31an Lareoko urtegi inguruan aurkitzen den kobara sartu eta zailtasunik gabeko espeleologia esperientzia bat bizitzeko aukera izango da, lur azpiko paisaia bereziak ezagutu eta aspaldi gure mendiotan bizi izandako gizakien azalean jartzeko.

Aiako Iturraranen (Pagoeta natura-parkean), itsasoraino heltzen diren mendien artean ere bada Aste Santu honetarako planik. Natur-baliabideak eta giza-jarduera estuki batzen dituen Agorregiko burdinolak bere ateak irekiko ditu martxoaren 28tik apirilaren 1era; Euskal Herrian, zeresan handia izan duen burdingintza ogibidearen hastapenak eta barrenak ezagutzeko aukera aparta. Horrekin batera, bertako errotak martxan ikusteko beta izango da, gure arbasoek zerabiltzaten “energia berriztagarriak”. Gainera, “Euskal Herriko hegazti habiagileak” Ramon Urainen akuarela erakusketa ederra ikusteko aukera izango da. Familiek, Galdutako erlearen bila edo Altxorraren bila orientazio-jolasetan ere parte hartu ahal izango dute.

Familientzat prestaturiko ekintzei dagokienez, orientazio hastapenak eta natura-aisia uztartuko dituzten aukera ezberdinak izango dira eskuragai parketxe bakoitzean. Hain zuzen, meatzaritza paisaiak (Arditurri), lorategi botanikoa zein erleak (Iturraran), mitologia (Barandiaran museoa) eta ibilbide irisgarria (Arantzazu) izango dituzte ardatz. Ekintza hauetan orientazio-oinarri batzuk ulertu eta barneratuko dituzte partehartzaileek, gero baliagarri izango zaizkienak pista eta arrasto batzuei jarraiki, ibilbideak burutzeko (eta, zenbait kasutan, altxorra eskuratzeko).

Urrutira joan gabe ere, bertan badugu oraindik zer ikusia eta ikasia; eta, nola ez, zer gozatua!

Jarduera horietan guztietan parte hartu ahal izateko ezinbestekoa da izena ematea. Horretarako eta bakoitzaren xehetasunak (egunak, orduak, adinak..) jakiteko parketxe bakoitzera dei edo idatz daiteke (www.gipuzkoanatura.eus).

]]>
https://guraso.eus/gipuzkoako-parketxeetan-egitarau-berezia-aste-santurako-eta-pazko-asterako/feed/ 0
Laida Bengoa: “300 familia behar dira Saharako haurrei harrera egiteko udan” https://guraso.eus/laida-bengoa-300-familia-behar-dira-saharako-haurrei-harrera-egiteko-udan/ https://guraso.eus/laida-bengoa-300-familia-behar-dira-saharako-haurrei-harrera-egiteko-udan/#respond Sat, 23 Mar 2024 12:44:57 +0000 https://guraso.eus/?p=29290 Saharako haurrei Hego Euskal Herrian oporrak igarotzeko Oporrak Bakean harrera programaren 38. edizioa aurkeztu dute. Laida Bengoa (Oñati, 1988) hirugarrenez izango da harrera familia horietako bat. Animatzen diren familiek apirilaren 19ra arteko epea dute izena emateko.

Zenbat familia behar dira aurten?

Helburu moduan pandemia aurreko zifretara heltzea jarri dute; guztira, 300 bat familia behar dira. Gaur egun, gizartean gure beharrei begiratzen diegu gehiago, eta geroz eta familia gutxiago daude. Uda sasoia da, eta asko, agian, baldintzatu egingo du horrek. Arrazoia hori izango dela pentsatu nahi dut.

Nolako egoeran iristen dira haurrak?

Txikienak 8 urtekoak izaten dira eta hasierako egunetan nahiko galduta ibiltzen dira. Gure kasuan, hirugarren urtea izango da, eta beste begirada eta animo batekin iritsiko da; lehen aldiz iritsitakoan, aldiz, begirada galdua izaten dute hasieran eta neke handiarekin heltzen dira bidaia luze baten ostean.

Nolako egonaldiak izaten dira?

Datozen haurrak gure egunerokotasunera ohitzen saiatu behar dugu; hau da, normaltasun baten barruan jardutea. Saharan ez dute ezer egiteko bi hilabete horietan, eta, gainera, bero itogarriarekin egoten dira. Gurean gauza gutxi behar izaten dute ondo pasatzeko, eta oso erraz egokitzen dira.

Eta zuentzat nolako esperientzia izan da orain artekoa?

Bi uda guztiz ezberdinak izan dira. Oso aberasgarriak. Une batzuk nekezagoak izan daitezke, baina oso esperientzia polita da. Harreman sendoa egiteko aukera ematen duen esperientzia dela esango nuke. Oso ondo sentitzen zara modu horretan lagunduta.

Zerk bultzatu zintuen harrera fa- milia izatera?

Gogoan dut txikia nintzenean Oñatira etortzen ziren haurrekin; lagunen bat edo beste ere egin nituen, eta, ondoren, hango kanpamenduetan ere izan nintzen, eta oso jende jatorra zela iruditu zitzaidan. Hori izan daiteke arrazoietako bat, baina, egia esan, ez nuen askorik pentsatu.

Ze baldintza bete behar dira horretarako?

Ez dago baldintza jakinik. Gogoa eta eskuzabaltasuna izanda nahiko da. Dena den, Oporrak Bakean programaren webgunean kontsulta daitezke oinarri guztiak.

]]>
https://guraso.eus/laida-bengoa-300-familia-behar-dira-saharako-haurrei-harrera-egiteko-udan/feed/ 0
Errezeta: txokolate biribilkiak https://guraso.eus/errezeta-txokolate-biribilkiak/ https://guraso.eus/errezeta-txokolate-biribilkiak/#respond Fri, 22 Mar 2024 12:06:00 +0000 https://guraso.eus/?p=29310 Ane Goikoetxea dietista integratzaileak errezeta hau prestatu du eta zuekin partekatzea nahi izan dugu. Oso erraza da egiteko. Etxean gonbidatu bat daukagunean ateratzeko modukoa.

]]>
https://guraso.eus/errezeta-txokolate-biribilkiak/feed/ 0
Baserri munduaz eskolan https://guraso.eus/baserri-munduaz-eskolan/ https://guraso.eus/baserri-munduaz-eskolan/#respond Thu, 21 Mar 2024 08:52:31 +0000 https://guraso.eus/?p=29307 Hamar urte baino gehiago daramatza martxan Arabako Nekazariak Eskolan proiektuak, Hazi fundazioak zenbait ekoizlerekin elkarlanean bultzatzen duena. Haur eta gaztetxoak nekazal mundutik geroz eta deskonektatuago bizi diren garaiotan, inoiz baino beharrezkoagoa da elkar ezagutzeko eta bi munduak harremanetan jartzeko guneak sortzea, eta horregatik abiatu zuten egitasmoa.

10 ekoizle inguruk hartzen dute parte proiektuan eta hamarkada honetan asko eta asko dira bertatik pasa diren abeltzain eta neskazariak. Denera 40tik gora tailer eman dituzte Arabako eskoletan. Proiektuan parte hartzen duten ekoizleak eta bultzatzaileak urtean bizpahiru aldiz elkartzen dira landuko dutena denen artean antolatzeko eta zehazteko.

“Hainbat ekoizpen motatako jendea biltzen gara: behi-ukuiluak dituztenak, barazkiak ekoizten dituztenak, eredu intentsiboagoan nahiz eredu ekologiko txikian, gaztagileak, mahastizainak…”. Familia-ekoizpenak dira guztiak, eta garrantzitsutzat jotzen dute ekoizleak beraiek izatea eskoletara joaten direnak, lehen pertsonan hitz egiten dutenak. “Hurbileko ekoizpenak bizirik mantentzearen garrantziaz ohartaraztea da helburu nagusia, nahiz eta ekoizle bakoitzak gure modura antolatzen dugun jarduera”.

LH5-6 mailatako ikasleei zuzenduta dago programa eta aurreko urteetan ikasle gazteagoei ere eman dizkiete tailerrak. Ikasturte bakoitzean 900-1000 ikasle inguru pasatzen dira tailerretatik.

Iturria: argia.eus

]]>
https://guraso.eus/baserri-munduaz-eskolan/feed/ 0
Martxoaren 23an Autismoa ikustarazteko lehen jaieguna Arrasaten https://guraso.eus/martxoaren-23an-autismoa-ikustarazteko-lehen-jaieguna-arrasaten/ https://guraso.eus/martxoaren-23an-autismoa-ikustarazteko-lehen-jaieguna-arrasaten/#respond Wed, 20 Mar 2024 14:59:50 +0000 https://guraso.eus/?p=29293 Autismoaren Espektroko Nahasmena (AEN) ikustarazteko lehen jai eguna antolatu du MondraTEA ama taldeak. Nahasmendu mota horri ikusgarritasuna ematea eta gizartea sentsibilizatzea dira helburuak. Guk antolatzaileetako bat den Mirian Hernandez Carmonarekin hitz egin dugu.

]]>
https://guraso.eus/martxoaren-23an-autismoa-ikustarazteko-lehen-jaieguna-arrasaten/feed/ 0
Nora Salbotx: Utzi ditzagun haurrak marraz kanporat aske dantzatzen https://guraso.eus/nora-salbotx-utzi-ditzagun-haurrak-marraz-kanporat-aske-dantzatzen/ https://guraso.eus/nora-salbotx-utzi-ditzagun-haurrak-marraz-kanporat-aske-dantzatzen/#respond Wed, 20 Mar 2024 07:00:00 +0000 https://guraso.eus/?p=29213 “Marratik kanpo marrazteaz”  idatzi zuen Nora Salbotxek bere azken kolaborazio artikulua. Marrak, mugak, itxidurak… metafora moduan erabili zituen. Honetarako Ane Labaka, Joseba Sarrionandia eta Mario Lodi bezalako bidelagunak aukeratu zituen. Berarekin izandako elkarrizketa entzungai duzue.

Ziotsan Sarrik Ainhoari, orain dela aspaldixko eskribitutako gutun eder haietan, haurrak bizitzaren aldi interesgarri batetan dauden pertsonak direla. Ainhoa gaurgero ez da haur, ez bederen haur- haur, bere eroritako bizpahiru hortz, belauneko zakar eta mazela gorrikara borobilxkoekin, erran nahi baita. Alta, gaurko Ainhoei zor zaie oraindik ere aldi interesgarri bat bizitzeko aukera. Baita orduko Ainhoei ere.

Aldi interesgarria izanen da ziurrenera bizitzaren aro hori non, Ane Labakaren barraskiloetako Sarak azaldu bezala, “(…)oraindik ere zuhaitzak morez, haizea berde argiz eta euri tantak ostadarrez margotzeko bezain libre ginen(…). Marretatik kanpo margotzeko bezain libre”. Gero etorriko dira marretatik kanporakoen debekuak, eta zinezkoagoa ez izan arren, total inportantetzat jotzen den helduaro hori ere. Marrazkiaren marretatik ezein gainerako guztietatik ere ateratzeko aukera gutxi eta baimen are eta gutxiago emanen dizkiogu geren buruei eta, halere, umotasun erranen sasoi horri.

Aneren Sararen igualtsu adierazi zuen bere garaian Mario Lodi pedagogo antifaxista italiarrak afera. Eskola tradizionalaren eta kritikoaren arteko ezberdintasunaz ari zen, bere hitzetan haurraren kontrakoa zen lehena eta aldekoa bigarrena. Haurraren kontrakoa litzateke maisu (sic.) bat estereotipoak erakusten dituena, adierazpide askea errefusatzen duena, non “erakusten den zerua urdina dela, belarra berdea, etab.”. Bada, zioenez, bertze egiteko modu bat, non sormena xaxatzen den, forma askeen hautua bulkatzen, non kolorea ere modu funtzional eta sortzailean lantzen den.

Haur-gauzetarako bada beraz, nahi izanez gero, bertze modu bat, maiz erran izan dugu. Modu sortzaile eta kritiko bat litzatekeena hazteko eta hezteko, non marretatik kanpo pintatzeaz gain, marretatik kanpo jostatzen ahal diren haurrak, marretatik kanpo egiten ahal duten txikana, salto, laster, txistu, irri, garrasi, pixa. Non eskolako marretatik kanpo eskola bat ere badela ikusarazten dien maistrak, maisuak berdin. Eta azaltzen dien eskolaz kanpoko eskolan haur-parke bat badela, zeinen marretatik kanpo jolastoki, aukeran hobe jolas-mundu, eder bat dagoen zerua urdinez eta belarra berdez pintatzen dugunon begietara ere. Eta jolas-mundu eder haren marretatik kanpo txoko baldar bat, are ederragoa, jostatzeko, ikasteko, marrari iskin egiteko. Eta txoko baldarraren marretatik kanpo bizitza bat, nahi gisan ikertu, jokatu eta bereganatzeko.

Han jostatuko lirateke gaurko Ainhoak, atzokoei mundu eder berri bat erakutsi bidenabar marrak lausotu eta harila korapilatuz, egiazki halaxekoa bai baita eskolaz kanpoko eskolako jolas-parkeaz haraindiko  jolas-munduko  txoko  baldarraren  marraz  haragokoa,  horrelaxekoa  bizitza  koloreek zentzu sortzaile bat dutelarik.

Eta, agian, gaurko Ainhoek zabalduko dute horrela bide jostagarri bat non oroitaraziko diguten orduko Ainhoei, izan zela garai bat non jolastu ginen marretatik kanpo nekeak lehertu arte, eta nekeak  akitu  eta  ondoan  ere  jostatzen  segitu  nahi  izan  genuela,  inoiz,  marra  fisikorik  gabe, ohatzeko lastairak irensten gintuen arte eta, orduan ere, marraz kanpora joaten ginela hegan ametsetan, marraz kanpora joan nahi izatearen bulkaldi azkar bati eskutik helduta, bere ahal guztiz aldi interesgarrirantz eramaten gintuena.

Beraz, bai, bateon bateri arraro irudituko bazaio ere, eskoletako koloretako lapitz eta pintzelak antifaxismoaren mesedetan jartzen ahal dira. Eta marraz kanporat aske dantzatzen utzi.

]]>
https://guraso.eus/nora-salbotx-utzi-ditzagun-haurrak-marraz-kanporat-aske-dantzatzen/feed/ 0
Nahia Alkorta: kontakizun gordina eta erreala da liburuan kontatzen dudana https://guraso.eus/nahia-alkorta-kontakizun-gordina-eta-erreala-da-liburuan-kontatzen-dudana/ https://guraso.eus/nahia-alkorta-kontakizun-gordina-eta-erreala-da-liburuan-kontatzen-dudana/#respond Mon, 18 Mar 2024 15:46:13 +0000 https://guraso.eus/?p=29273 Nahia Alkorta Elezgarai guraso.eus ekimeneko kolaboratzailea da, berarekin batera gai ezberdinak landu eta aurkitu ditugu azken urteetan egitasmo honetan. Gaurkoan, baina, idatzi nahi ez zukeen liburuaz hitz egin dugu berarekin. ” Mi parto robado” argitaratu zuen 2023an eta martxoaren 21ean Bergarako Kartzela Zaharrean aurkeztuko du liburua. Berarekin hitz egin dugu liburuaz eta hau idazteko sentitu zuen beharraz.

Dani Blanco / ARGIA CC BY SA

Argia astekarian Nahia Alkortari egindako elkarrizketa azpian:

Indarkeria obstetrikoak egin zaitu ospetsu.
Bai, zoritxarrez. Urte askoren ostean, Nazio Batuen Erakundeak arrazoia eman dit. Sabeletik Mundura egitasmoak ere eman dit hauspoa eta bide bat urratzen hasteko aukera. Ezaguna egin naiz egin zidatenagatik, nik neuk sorturikoagatik baino.

Zer gertatu zitzaizun?
Nire lehen haurraz erietxe publiko batean erditu nintzen. Izango zen presagatik, baliabide eskasiagatik, egiturazko indarkeria delako… Egon nahi ez nuen interbentzioetan ikusi nuen nire burua une batetik bestera. Indukzio bat egin zidaten, ezezkoa esan nien arren. Azkenean, zesarea egin zidaten, mediku ikuspegitik beharrik egon ez arren. Mehatxu egin zidaten, horretara behartu. “Erietxera bazatoz guk esaten duguna egin behar duzu”, esan zidaten. Trauma osteko estresa eragin zidan horrek, eta oso urte txarrak pasa nituen. Psikologikoki oso jota nengoen.

Lehen salaketa jartzeko urte bateko epea dago soilik. Gertatu zitzaidanari hitzak jarri orduko, kemena batu eta salaketa jarri nuen. Egin zidatena aitor zezaten nahi nuen. “Zuk horrela bizi izan baduzu, zerbait gaizki egin dugu”, horixe entzun nahi nuen, besterik ez. Hamaika urte betetzera doa haurra eta oraindik ez dut halakorik aditu. Donostiako epaitegian izan nuen lehen epaiketa, salaketa jarri eta hiru urtera.

Nola gogoratzen duzu?
Epaileak honela esan zidan: “Zu zara Nahia? Familian sendagile asko ditut”. Horrekin, jada, imajina dezakezu nola joan ziren ondorengo minutuak.

Ni ez noa medikuen kontra, indarkeria matxistaren beste adierazpen bat besterik ez den indarkeria obstetrikoaren kontra baizik. Espainiako Estatuko aukera denak amaitu eta Nazio Batuen Erakundeko Emakumearen Diskriminazio Batzordera jo genuen Espainiako Estatuko hiru emakumek eta nik. Joan den uztailean jaso nuen arrazoia eman didan ebazpena. Indarkeria obstetrikoa aitortzen zaigun lehenak gara mundu mailan.

Dani Blanco / ARGIA CC BY SA

Geroztik, ordea, lehengo lepotik burua.
Sei hilabeteko epea izan dute epaia betetzeko, baina ez dute egin. Nire kasuan, Eusko Jaurlaritzak ebazpena ukatu zidan eta beraiek “bikaintasunaren pean” lan egiten dutela esan zuten prentsa ohar batean. Orain, urrats administratiboak berrabiarazi eta Espainiako Auzitegi Nazionalera jo beharrean nago, eta horrek esan nahi du beste hiru edo lau urtez luzatuko dela prozesua.

Dena hankaz gora gelditu daiteke, minaren aitortza ez egitetik harago?
Kostu emozional eta psikologikoa izatetik harago, kostu ekonomiko handia ere badu. Betearazteko bidean kondena handia jaso dezakegu epaiketaren kostuetan galduz gero. Eta are larriagoa dena: jurisprudentzia oso arriskutsua dago jokoan. Azken batean, emakumeon hitzaren gainetik osasun sistema gailentzen bada, berdin segituko dute, babes judizialarekin gainera. Hiru erditzetik bat erditze traumatikoa izan ohi da; indarkeria obstetrikoa dago hemen.

“Ni ez noa medikuen kontra, indarkeria matxistaren beste adierazpen bat besterik ez den indarkeria obstetrikoaren kontra baizik”

Amatasunaz asko hitz egiten da; erditzeaz eta eraginaz, apenas.  
Erditzea oso momentu berezia da emakumearentzat, psikologikoki eta neurologikoki. Garunean aldaketak gertatzen dira oso denbora gutxian. Kultura batzuetan trantsizio bezala kontsideratuta dago, baina gaur egun jada badakigu ez dela kontu kulturala, baizik eta berariazko gertaera bat.

Horri, noski, haurra gehitu behar zaio, ahantzi gabe. Jaiotzeko moduak bere bizitza osoan eragina izanen du, eta haurra indarkeria giroan jaiotzen bada, zer esanik ez, eragina ezkorra izanen da. Bestalde, gainera, nire ustez indarkeria obstetrikoaz baino, indarkeria gineko-obstetrikoaz hitz egin beharko genuke. Emakumeon gorputza jartzen da guda zelai. Biluzik gaude, eserita, hankak zabalik eta askotan ez dakigu zer gertatzen den ere. Dermatologoan, adibidez, ez da halakorik gertatzen.

Udazkenean kaleratuko den liburu batean bildu duzu guztia.
Nire bizipenak dira. Erditzea, erditze ostea, prozesu judiziala eta horren ondorioak. Iruñean Sanferminak ospatzen ari ginela jaso nuen NBEren ebazpena eta berehala pentsatu nuen liburuaren ariketa egitea. Bide orri bat egin nahi izan dut, inor nire lekuan aurkituz gero, zer egin dezakeen jakiteko. Azken batean, arrazoia ukan arren, sistemaren kontra joatea delako, eta hori beti da zaila.

Sei hilabeteko epean idatzi dut, uste baino errazagoa izan da. Ongi pasa dut sorkuntza prozesuan eta hori balioan jarri nahi dut. Minetik idatzi izan banu, unea ez zenaren seinale. Berrirakurketan aseturik sentitu naiz, ez naiz puskatu.

]]>
https://guraso.eus/nahia-alkorta-kontakizun-gordina-eta-erreala-da-liburuan-kontatzen-dudana/feed/ 0
Kike Amonarriz: Haur bati eskain dakiokeen gauzarik onena euskarazko haurtzaro zoriontsua da https://guraso.eus/kike-amonarriz-haur-bati-eskain-dakiokeen-gauzarik-onena-euskarazko-haurtzaro-zoriontsua-eskaintzea-da/ https://guraso.eus/kike-amonarriz-haur-bati-eskain-dakiokeen-gauzarik-onena-euskarazko-haurtzaro-zoriontsua-eskaintzea-da/#respond Mon, 18 Mar 2024 15:24:41 +0000 https://guraso.eus/?p=29202 Kike Amonarrizek ez du aurkezpenik behar, pertsona ezaguna da euskalgintzan eta euskal kulturgintzan. Azken urteetan transmisio gaietan  sakondu du  egitasmo ezberdinen bidez; soziolinguistikari buruzko hitzaldi ugari eman eta hainbat artikulu idatzi ditu, guraso euskaldun nahiz erdaldunei zuzenduriko hitzaldiak eskaintzen ari da “Haurren Aurrean Helduok Heldu” egitasmoaren barruan.

Guk, guraso.eus egitasmoko kolaboratzaileen sarean harrapatu dugu eta hizkuntzaren transmisioaz hausnartzeko aitzakiak eskaintzeko eskatu diogu. Bere lehen kolaborazio artikulua oinarri hartuta izandako elkarrizketa da honakoa.

Transmisioa da baldintza eta oinarria

Guraso batek edo biek euskaraz dakitenean hizkuntza etxean transmititzea da oinarrizko baldintza euskararen biziraupenerako, soziolinguista entzutetsuenek nabarmendu izan duten bezala. Zorionez, ditugun datuen arabera, euskararen transmisioa ia bermatuta dago gurasoak euskaldunak direnean, eta baita bietako bat euskalduna den kasu gehienetan ere.

Gurasoek seme-alabei hizkuntza ez transmititzea da hizkuntzen desagerpenaren arrazoirik nagusiena. Eten hori gertatzen hasten denean alarma guztiak piztu daitezke. Eta hala ari da gertatzen, gaur egun, munduko hizkuntza gehienetan. Mende honetan desagertuko diren hizkuntza-komunitate gehienak horregatik iraungiko dira: gurasoek seme-alabei hizkuntza ez dietelako erakutsi. Neronek ezagutu nuen egoera hori gaztetan; hainbat gelakide erdaldunen gurasoek bazekiten euskaraz, baina ez zieten erakutsi, edo nahiz eta txikitan egin, behin eskolan hasita gaztelania hartu zuten etxeko hizkuntzatzat, seme-alabek etorkizunean beraiek nozitutako arazoak berriro ere jasan ez zitzaten. Gurean hori nola gertatu den jakin nahi duenak ikus dezala “Bizkarsoro” filma, non, pasarte eder batean, eten hori joan den mendearen bigarren zatian Ipar Euskal Herrian nola gertatu zen deskribatzen den.

Azken urteotan egin diren ikerketen arabera, bestalde, euskararen erabilerarik altuena haurren eta gurasoen arteko harremanetan gertatzen da. Iñaki Iurrebaso soziologoak bere tesian nabarmendu duen bezala, datu honek berebiziko garrantzia du, euskaraz ondo dakiten gurasoez gain, erdaraz hobeto moldatzen den guraso askok ere seme-alabekin euskaraz egitea erabaki duela adierazten duelako.

Pentsatzen dut lerrook irakurriko dituzuen guztiok, euskara lehen hizkuntzatzat izan, edo gaztetan edo helduaroan ikasitakoa izan, zuen seme-alabei euskara transmititzeko ardura izango zenutela eta zuen seme-alabek etxean hizkuntzaren ezagutza egokia jasoko zutela. Bejondeizuela!

Hori horrela izanik, euskara transmititzeaz gain, etxe euskaldunetan zer gehiago egin genezakeen iradokitzera ausartuko naiz lerrootan.

Nolako seme-alabak nahi ditugu?

Galdera honen erantzunak baldintzatuko du guraso gisa izan beharko genukeen portaera. Nolako seme-alabak izatea nahiko genuke? Euskaldunak izatearekin konformatzen gara? Euskara haien ohiko hizkuntza izan dadin nahi dugu? Ahalik eta esparru gehienetan euskaraz bizi daitezen lortu nahi dugu? Edo gehiago kezkatzen gaitu ingelesez jakin dezaten? Berdin al zaigu lagunekin euskaraz edo erdaraz aritzea?

Gure abiapuntua argia da. Lerro hauek idatzita daude, seme-alaba aniztunak, baina nagusiki euskaraz biziko diren eta euskaldun jokatuko duten seme-alabak nahi dituzten gurasoentzako. Hau da, gure hizkuntza-komunitateari etorkizuna bermatuko dion belaunaldi bat osatu nahi dutenentzat. Eta hori ez da lortzen euskara erakutsita bakarrik. Euskaraz egingo duten seme-alabak nahi baditugu, gurasook ere zerbait gehiago eskaini behar diegu.

Izan ere, hurrengo belaunaldiak eleaniztunak izango dira; denek jakingo dituzte, maila osatuagoan edo oinarrizkoagoan, hiru hizkuntza gutxienez, eta beraz, erabaki egin beharko dute, hizkuntza bakoitzari zer leku emango dioten haien bizitzan eta zertarako erabiliko duten bakoitza, egokituko zaizkien baldintza laboral, soziolinguistiko eta pertsonalen arabera.

Eta etorkizunean hartuko dituzten erabaki eta mantenduko dituzten portaera linguistikoak oso baldintzatuta egongo dira, haurtzaroan eta gaztaroan izan dituzten bizipenengatik eta jaso dituzten bizi-eredu, erreferentzia eta balioengatik. Zer ikusi hura ikasi dio esaerak. Gurasook transmitituko diegun hizkuntza-eredua, gure egunerokotasunean ikusiko dizkiguten portaerak, edo gurekin partekatuko dituzten emozioek eta bizipenek zein hizkuntzatan gertatu diren funtsezko osagarriak izango dira. Hau da, lehen urteetan eraikitako nortasunaren osagarri linguistikoek pisu handia izango dute ondorengo garapenean, jarreretan eta portaeretan.

Dakiguna erakutsi… eta ez dakiguna ikasi!

Gurasook dugun hizkuntza-ezagutza ahalik eta modurik osatuenean transmititzen saiatu behar dugu; hau da, zenbat eta hitz, esamolde, adjektibo, metafora, erreferentzia edo hitz-joko gehiago transmititu, orduan eta hobe. Dakigun gehiena ematen saiatu behar dugu, hizkera sinpleak ekidinez, eta gure ondare linguistikoa zukutuz.

Garrantzitsua da haurrek ahalik eta hizkuntzarik aberatsena eta osotuena jaso dezaten, haien oinarri linguistikoa ahalik eta sendoena izan dadin. Oinarri hori eskolan osatu eta zabaldu egingo da, baina, etxeko hizkuntza euskara den kasuetan, jaso dezaketen aberastasun hori guztiz onuragarria gertatuko zaie, bai etxeko haurrei beraiei, baina baita ere, inguruan izan ditzaketen familia erdaldunetako gelakideei ere. Etxe euskaldunetako haurrak erreferente egokia eta lagungarria izan daitezke beste haurrentzat.

Zenbait kasutan, gerta daiteke, gurasoen ezagutza mugatua izatea eta ez jakitea, esate baterako, nola esaten den euskaraz“salamandra”edo “imperdible”.  Kasu horietan erremedioa oso sinplea da, dakitenei eta hitz horiek erabiltzen dituztenei galdetu, hiztegietan begiratu, edo irakasleari galdetu ea gelan euskarazko zein ordain darabiltzaten. Eta ondoren, etxeko hiztegian txertatu. Hasieran arraroa gerta daiteke ordura arte erabili gabeko hitzak edo esamoldeak erabiltzea, baina haurrek naturaltasun osoz ikasiko dituzte eta oso epe laburrean “txakur” edo “hari” hitzak bezain arruntak egingo zaizkie, eta zaizkizue.

Haurren ikasketa-prozesuaren jarraipena oso epe egokia da, bidaia-aprobetxatuz, gurasoen hizkuntza-ezagutza hobetzeko eta osatzeko.

Hizkuntza-ohitura egokiak praktikatu

Haurrek, hizkuntzarekin batera, hizkuntza erabiltzeko arauak ere jasotzen dituzte; are gehiago, gurea bezalako egoera minorizatu batean, non denok ezagutzen dugun hizkuntza hegemonikoa (gaztelania edo frantsesa).

Aurreko puntuan azaldu dugun bezala ohikoa da guraso euskaldunek seme-alabekin euskaraz egitea, baina, bestelako harreman-esparruetan zein neurritan darabilgu euskara? Nola egiten dugu lagunekin, lankideekin, bizilagunekin, dendariekin edo ezezagunekin?

Aurrera jarraitu baino lehen ñabardura garrantzitsu bat egingo dut. Guraso euskaldunen artean ere tipologia ugari aurki genitzake. Erdaraz egin ohi duten guraso euskaldunen artean, adibidez, mutur batean koka genitzake euskara etxetik jaso, euskaraz ikasiak izan, euskaraz egiteko inolako arazorik izan ez… eta, hala ere, erdaraz egiten dutenak. Eta beste muturrean aurki genitzake, euskara, gutxi edo gehiago, eskolan edo bere kabuz ikasi duten gurasoak, eroso mintzatzeko zailtasunak izan ditzaketenak, baina, haurrei euskaraz egitea erabaki dutenak. Aurrenekoen kasuan “kaguenlaletxe” esango genukeen bezala, azken hauei, aldiz, “aupa, eutsi goiari eta pixkanaka segi aurrera!” esango genieke.

Euskaraldiaren proposamenei jarraiki eta hizkuntza-portaerei dagokienez, bakoitza, duen mailatik eta egoeratik abiatuko da, eta batzuk “ahobizi” rola hartuko dute eta beste batzuek  “belarriprest” jokatuko dute, hainbat arrazoirengatik. Denak dira errespetagarri, eta denek zabaltzen diote atea euskararen erabilerari.

Norberak ikusi beharko du nondik abiatzen den eta zeintzuk izan daitezkeen hurrengo aurrerapausoak. Euskaraz egin ohi dutenek hala jarraitu beharko lukete, eta zein alorretan edo egoeratan sustatu dezaketen erabilera aztertu. Erdaraz egiteko ohitura dutenek, norekin edo zein egoeratan eman ditzaketen aurrerapausoak aztertu beharko dute. Eta euskaraz egiteko zailtasunak dituztenek, haien ezagutza-maila hobetzen jarraitu dezakete eta haurrekin erabiltzen hasi, ondoren, erabilera-esparruak zabalduz.

Erabaki horiek hartzeko egokierak aurkitzea lagungarria izan ohi da, errazagoa izaten delako aldaketak maila kolektiboan ematea, maila indibidualean baino. Euskaraldia edo Korrika bezalako ekimenak une aproposak izan daitezke horretarako. Edo gelako bilerak: gaia proposatu eta hizkuntza-ohiturak aldatzeko prest dauden gurasoen artean estrategiak adostu daitezke.

Edonola ere, argi izan behar dugu hizkuntzarekin batera gure jokabideak ere transmititzen ditugula, eta haurrek portaera horiek hartzen dituztela arau sozial gisa. Esate baterako, lehen hitza beti euskaraz egiten badugu, haurrei erakusten dieguna da gure nahia leku guztietan euskaraz egitea dela, baina tabernetara sartu eta azal zurikoak ez diren zerbitzari guztiei automatikoki erdaraz eskatzen badiegu haurrei adierazten ari gatzaizkie euskara jende mota batena dela bakarrik, eta etorkinek ez dakitela. Gure lagun euskaldunekin erdaraz egiten badugu seme-alabek sentitu dezakete euskara haurren hizkuntza dela, eta aitzitik, hainbat egoeratan elkarrizketa elebidunak mantentzen baditugu, haurrak ikasiko du hizkuntzari eustea jokaera normala eta egingarria dela.

Ororen buru, haurrak jaso behar duena da, euskara helduen afera ere badela, helduok jarrera aktiboa eta koherentea dugula hizkuntzarekiko, eta nahiko genukeela beraiek ere guk adina edo gehiago egitea. Hau da, gure hizkuntzaren eta hizkuntza-komunitatearen etorkizuna bermatu nahi dugula.

Bestalde, uste dut, oso onuragarria gerta daitekeela helduok hizkuntza aldetik izan ditzakegun hutsuneak edo zailtasunak azaltzea eta gure historia linguistikoa partekatzea seme-alabekin. Askotan ez baitute ulertzen zerk ekarri gaituen gaurko egoerara, zergatik guraso batzuek dakiten eta beste batzuk ez, edo zergatik jokatzen dugun helduok horren modu desberdinetan hizkuntzarekiko.

Hizkuntzarekiko maitasuna transmititu

Haurrek jakin eta sentitu behar dute euskara guretzat garrantzitsua dela. Eta hori adierazten da hitzez eta ekintzez.

Guraso askok galdetu ohi dute ea “euskaraz egin!” esatea egokia ote den. Garbi dago hori esanda bakarrik ez dugula ezer lortuko, batez ere, aurreko atalean aipatu dugun bezala, gure portaerak kontraesankorrak baldin badira. “Ez erre” esaten duen guraso erretzailearen adibidea ekar genezake gogora.

Haurrek garbi nabaritu behar dute guk euskara maite dugula eta gure nahia beraiek ere euskaraz egitea dela. Hori erabiliz eta erabiltzeko aukerak eskainiz lortzen da, batez ere. Baina gurea bezalako egoera minorizatu batean, oso litekeena da, erdaren presioaren eraginez haurrek erdararako joerak hartzea. Kasu horietan ohartaraztea egokia izan liteke, beti ere, ondo neurtuz zer eta nola esaten den, ez dezagun kontrako efekturik eragin.

Eta euskararekiko maitasunarekin batera, beste hizkuntza eta kulturekiko maitasuna eta errespetua ere sustatu beharko genuke. Azken urteetako migrazio-mugimenduen ondorioz, gero eta hizkuntza gehiago biziko dira gure artean. Aniztasun hori errespetatzea funtsezkoa izango da gure hizkuntzaren biziberritzerako. Eta arestian aipatu dugun bezala, gainera, hurrengo belaunaldian hiztun gehienak eleaniztunak izango dira: hiru edo lau hizkuntza hitz egingo dituzte gutxienez. 

Baina, gurea bezalako egoera minorizatu batean, eleaniztasunarekiko errespetuzko jarrera batek eskatzen du, hasteko, norberak bere hizkuntza sustatzea eta bere hizkuntza-komunitatearen duintasunaren eta etorkizun betearen alde egitea. Izan ere, euskararen biziberritze-prozesua, bizikidetza, justizia eta elkarrekiko errespetu-auzi bat ere bada-eta.

Denok elkarrekin bat eginda eta elkarrekiko errespetuan egingo dugu aurrera.

Bizipen positiboak eskaini euskaraz

Lortu behar dugu haurrek euskaraz emozionatzea, poztea, barre egitea, gozatzea, beldurtzea, maitemintzea, negar egitea, haserretzea… Eta hori nola lortzen da? Beraiei aukera horiek eskainiz, edota guk momentu horiek beraiekin partekatuz.

Bizipen positibo horiek sustatu daitezke, esate baterako, Txatxilipurdi bezalako taldeek eskaintzen dituzten euskarazko aisialdi-ekintzetan parte hartu dezaten bermatuz. Eta auzoan edo herrian eskaintza egokirik ez badago, zerbitzu horiek egon daitezen bidea eginez. Euskarazko irakurketak sistematizatu litezke, gauero ipuinak irakurriz beraiekin, edo helduxeagoak direnean liburu egokiak eskuratuz. Irakurzaletasuna sustatzea oso garrantzitsua da haurren garapenari begira. Pantailetako euskarazko eskaintzaz elkarrekin gozatuz gero, edo abestiak elkarrekin kantatuz gero, familia-giro euskalduna sendotuko dugu. Euskarazko kultur-eskaintzetara joanez, euskarazko udalekuetan edo herriko ekitaldietan parte hartuz, bizipen positibo horiek bermatuko dizkiegu eta euskararekiko jarrera positiboa sustatuko.

Aspektu horiek guztiek eragin handia izango dute haurraren nortasuna eraikitzeko garaian eta euskararekiko harreman afektibo baikor eta sakona sortzean. Haur bati eskain dakiokeen gauzarik onena haurtzaro zoriontsua dela irakurri nion norbaiti; gure kasuan, euskarazko haurtzaro zoriontsua eskaintzea, erantsi genezake.

Guraso euskaldunon artean jokaera hauek zabaltzea lortzen baldin badugu, urrats sendoa emango dugu euskararen etorkizunari begira. Hala bedi!

]]>
https://guraso.eus/kike-amonarriz-haur-bati-eskain-dakiokeen-gauzarik-onena-euskarazko-haurtzaro-zoriontsua-eskaintzea-da/feed/ 0
2024 Udaleku eskaintza: https://guraso.eus/2024-udaleku-eskaintza/ https://guraso.eus/2024-udaleku-eskaintza/#respond Sun, 17 Mar 2024 08:48:05 +0000 https://guraso.eus/?p=29246 Oraindik gure mendi inguruak elurtuta dauden arren, udara begirako udalekuen eskaintza eta izen emateak irekita daude, hemen era.eus egitasmoak osatu duen euskarazko udaleku zerrenda.

ENTITATEAREN IZENAUDALEKUAREN IZENALEKUAADINADATAKPREZIOA
BARATZE BASERRI ESKOLABARATZE BASERRI ESKOLAGautegiz Arteaga (Bizkaia)5-14Ekainak 21-30580€
BARATZE BASERRI ESKOLABARATZE BASERRI ESKOLAGautegiz Arteaga (Bizkaia)5-14Ekainak 26-30290€
BARATZE BASERRI ESKOLABARATZE BASERRI ESKOLAGautegiz Arteaga (Bizkaia)5-14Uztailak 1-10580€
BARATZE BASERRI ESKOLABARATZE BASERRI ESKOLAGautegiz Arteaga (Bizkaia)5-14Uztailak 21-30580€
BAZTAN BIDASOA TURISMOEUSKARAZ BLAIArantza eta Beintza-Labaien (Nafarroa)8-147 txanda (7 egun)
Ekainak 30 – abuztuak 10
350€
BAZTAN BIDASOA TURISMOKONTRABANDISTEN BIDEA (IBILTARIA)Beintza Labaien – Arantza – Aritxulegi14-17Abuztuak 18-24365€
BAZTAN BIDASOA TURISMOKONTRABANDISTEN BIDEA 2.0 (IBILTARIA)Artikutza-Mendaur-Leurtza15-17Abuztuak 4-13540€
BERTSOZALE ELKARTEABERTSO UDALEKUAKBidarrai (Baxenafarroa)16-18Uztailak 15-24360€
BERTSOZALE ELKARTEABERTSO UDALEKUAKUitzi (Nafarroa)14-15Uztailak 25-31280€
BERTSOZALE ELKARTEABERTSO UDALEKUAKLarraul (Gipuzkoa)12-13Uztailak 8-14280€
BERTSOZALE ELKARTEABERTSO UDALEKUAKZuhatza (Araba)9-11Uztailak 24-28245€
BKZ NAFARROA ABENTURAMULTIABENTURA UDALEKUAKBaztan eta Bertizarana (Nafarroa)7-1112 txanda (6 egun)
Ekainak 21 – abuztuak 26
375€
DINDAIAUR EKINTZAK!!Zuhatza irla10-12Abuztuak 7-12245€
DINDAIAUR EKINTZAK!!Zuhatza irla11-12Abuztuak 12- 17245€
EUSKAL UDALEKUAKEUSKAL UDALEKUAKBernedo (Araba)11-12Uztailak 1-15200€-350€
EUSKAL UDALEKUAKEUSKAL UDALEKUAKBernedo (Araba)9-102 txanda ( 7 egun)
Uztailak 15-31
200€-350€
EUSKAL UDALEKUAKEUSKAL UDALEKUAKBernedo (Araba)7-8Uztailak 31-abuztuak 6200€-350€
EUSKAL UDALEKUAKEUSKAL UDALEKUAKGoñi (Nafarroa)7-8Uztailak 8-17200€-350€
EUSKAL UDALEKUAKEUSKAL UDALEKUAKGoñi (Nafarroa)11-12Uztailak 17-30200€-350€
EUSKAL UDALEKUAKEUSKAL UDALEKUAKGoñi (Nafarroa)9-10Uztailak 30-
Abuztuak 6
200€-350€
EUSKAL UDALEKUAKEUSKAL UDALEKUAKAbaigar (Nafarroa)11-12Abuztuak 12-17200€-350€
EUSKAL UDALEKUAKEUSKAL UDALEKUAKAbaigar (Nafarroa)11-12Uztailak 1-15350€
IKASTOLEN ELKARTEAEUSKARA MUGARALa Puebla de Labarca (Araba)8-114 txanda (7egun)
Ekainak 23-uztailak 20
255€
IKASTOLEN ELKARTEAURETAN BLAILekeitio (Bizkaia)
Zurriola (Gipuzkoa)
10-123 txanda (7egun)
Ekainak 25-uztailak 15
327/347 €
IKASTOLEN ELKARTEANATURA ARNASAllo (Nafarroa)9-123 txanda (7 egun)
Ekainak 23-uztailak 23
338€-450€
IRISARRI LANDMULTIEKINTZAIgantzi (Nafarroa)7-168 txanda (6 egun)
Ekainak 23-abuztuak 16
355-367€
IRISARRI LANDBIKEIgantzi (Nafarroa)7-138 txanda (6 egun)
Ekainak 23-abuztuak 16
402-423€
IRISARRI LANDDISC-GOLFIgantzi (Nafarroa)7-138 txanda (6 egun)
Ekainak 23-abuztuak 16
402€
IRISARRI LANDCHEFIgantzi (Nafarroa)7-132 txanda (6 egun)
Ekainak 23-28
uztailak 7-12
402€
IRISARRI LANDHIRIKO DANTZAKIgantzi (Nafarroa)7-13Ekainak 30-uztailak 5402€
IRISARRI LANDSURFIgantzi (Nafarroa)7-13Ekainak 30-Uztailak 5484€
TXATXILIPURDISORGINETXEGaraio, Ozaeta (Araba)14-16Ekainak 29-uztailak 6330€
TXATXILIPURDIKOSTA ALA KOSTAIbiltaria14-17uztailaren 7tik 14ra330€
TXATXILIPURDIGEBARAGaraio, Ozaeta (Araba)12-14Ekainak 29-uztailak 6330€
TXATXILIPURDIAIZKOMENDI UDALEKUAKGaraio, Ozaeta (Araba)9-12Ekainak 29-uztailak 6330€
TXIRIBUELTA ELKARTEAARRITXULO UDALEKUAOiartzun ( Gipuzkoa)8-125 txanda (7 egun)
Ekainak 24-Uztailak 28
320€
HEZTENPIRATA UDALEKUAKPasai Donibane (Gipuzkoa)7-127 txanda (6 egun)
Ekainak 24- abuztuak 10
270€

]]>
https://guraso.eus/2024-udaleku-eskaintza/feed/ 0