“Zer ikusi, hura ikasi” edo “Nolako egurra, halako ezpala” moduko esamoldeak topa daitezke euskal esaera zaharren bilduman. Eredugarritasunari lotutako oinarria dute halako esaerek, eta, ezinbestean, guraso-ume harremana ematen didate aditzera. Gurasoak baikara eredu, bizitzako arlo guzti-guztietan.
Beti esan izan da gurasoek egiten/esaten dutena imitatzen dutela umeek, batez ere garapenaren lehen hamar urteetan. Ez dago zalantzarik, hala da, eta gurasook beti saiatzen gara gure jarrerak, ekintzak, ohiturak ahalik eta egokienak izan daitezen, gure txikiek ikasi, barneratu eta erabil ditzaten. Baina zer gertatzen da hizkuntza-ohiturekin? Kontziente al gara helduon hizkuntza-ohiturak ere barneratzen dituztela? Kasu batzuetan bai, jakina, jakitun gara gure ohitura horiek barneratzen dituztela, baina beste kasu asko eta askotan, ez da hala izaten. Lan handia dugu alor horretan; hizkuntzarekiko begirunea ez baita pediatra euskalduna eskatzearekin amaitzen (eskubide hori ukaezina da, ezbairik gabe!), erantzukizun handia daukagu beste alor askotan ere, bereziki, etxe barruko kontuetan; umeen ingurunea da lehentasuna.
Etxean erabiltzen dugun hizkuntza gakoa da bere garrantzia eta balioa transmititzeko gure seme-alabei. Ez da nahikoa txikiekin soilik euskara erabiltzearekin; are gehiago, alferrik erabiliko dugu, gero bikotekidearekin edo bizilagunarekin gazteleraz aritzen bagara, nahiz biak euskaldunak izan. Umeak ulertuko du gaztelera helduen komunikazio-tresna dela; eta jakina, umeak handi izan nahi du, beraz, gazteleraz hitz egingo du bere kideekin, handi izan nahi horretan. Eurentzat sozializatzeko modua izango da. Horrela, poliki-poliki, euren hizkuntza-ohitura bilakatuko da, euren komunikazio-esparru gehienetara hedatuz, eskoletako patioak ere erdalduntzeraino.
Ezin aipatu gabe utzi gailu elektronikoen hizkuntza-hautua. Gure txikiak horien erabiltzaile amorratuak izanik, gaztelera lehenesten da ezarpenetan. Inertzia horrek ere ez dio mesederik egiten hizkuntzari, eta hori aldatzen hastea ere pausu bat ematea da. Helduok pasatako herentzia da, helduok dugun ohitura. Horretan orain ez dugu sakonduko, baina hortik ere has gintezke, besterik ez bada ere, hausnarketa egiten.
Euskaraldia aukera ezin hobea da hizkuntza-ohiturak aldatzeko. Ekimen honek mingainak euskaraz jarriko ditu dantzan, azaroaren 23tik abenduaren 3ra, eta ondo bidean, data horretatik haratago ere jarraituko dute ekimenarekin hainbat eta hainbat lekutan. Gurasook ekimen horretan parte hartzea ezinbestekoa da, gure hizkuntza-ohiturak aldatu eta eredugarritasun horri eusteko. Umeek ikusiko dute ohiturak aldatu daitezkeela; ikusiko dute komunikaziorako tresna dela, eta ez bakarrik familiaren baitan, helduen bizitzako hainbat esparrutan ere bai. Baina beharrezkoa da guk hori oso argi izatea, konbentzimendu osoz transmititu ahal izateko. Ez badugu horretan sinisten, nekez lortuko dugu gure umeak hizkuntzaren balioaz jabetzea. Eta hori da, azken batean, ekimen horrek bilatzen duena, hizkuntzari aitortza kolektiboa egitea, euskararen erabilera indartuz.
Izan zaitez Ahobizi, mintzatu egunero euskaraz, baina ez umeekin bakarrik. Egin euskaraz ulertzen duen ororekin, erakutsi txikiei euskarak duen komunikagaitasuna, eta transmititu euskara izan daitekeela mundu guztiarekin hitz egiteko tresna. Ez baduzu hizkuntza ondo menperatzen, edota, zure ingurua ez bada oso euskalduna, izan zaitez Belarriprest. Egoerak estutzen bazaitu, erantzun gazteleraz, baina ahalbidetu euskara hitz egiteko guneak. Hartzen duzun rola hartzen duzula, egin beti lehen hitza euskaraz, bai ezagunekin bai ezezagunekin. Horrela, umeek ikusiko dute testuinguru elebidunetan ere euskarak balioa duela, eta funtzio garrantzitsua izan dezakeela komunikazioan. Horrela, imitaziora joko dute, eta arnas-guneak sortuko dituzte, akaso, baita eskolako patioan ere.
