ETIKETEN AZOKA

Etiketaren bat daukazula uste al duzu? baten bat identifikaturik edukiko duzu agian, txikitan edo orain daukazuna. Zelan sentitzen zara, izan al du eraginik zugan?

Harremanen eraikitzean etiketek ezinbesteko eragina dute, hauek markatzen baitituzte gizakion arteko loturak edo hausturak. Boterearen indarrek, etiketez baliatuz, zapalkuntza eta azpijoko ugari sortu dituzte ingurukoen artean. Guregandik ezberdina den hori, edo eta gizarteak ezarritako eredua jarraitzen ez duen hori markatzeko, mespretxatzeko, baztertzeko edo eta burla egiteko erabili ohi dira horrelako kartelak. Izendapen hauek estatikoak eta kategorikoak dira, ezaugarriak aldaezinak bihurtzen dituzte eta, beraz, zaila da horiengandik alde edo ihes egitea. Sarri, zigilua ezarri digutenik ere ez dakigu, baina, gugandik espero eta adierazten diguten hori ere, marka bat da. Molde horretatik ateratzen uzten ez digun eta besteek espero dutena izatera bultzatzen digun pisua. Badiren gauzak eta ez diren gauzak, denak, nahasten dira zentzumenetatik jasotako errealitatea, portaera eta nortasun berria osatuaz. Bakoitzak, behartuta ikasitako jokamolde hau bere bizitzaren zati egingo duelarik.
Aipatutako kartelek, nahiz eta bakoitzari modu ezberdinean eragin, gizakion harremanetan eragin eta ondorio zuzena dute. Horien eraikuntzan elementu klabeak dira, izan ere, taldeak, azpitaldeak eta baita bakardadeak ere sortzen baitituzte. Botere harremanen eredu garbiak bihurtzen dira, zapalkuntzaren lagun estua.

Heldu eta haurrek ohitura handia dugu aurrean dugun hori markatu edo etiketatzeko. Baina, zek bultzatzen gaitu ezaugarri hertsi horiek erabiltzera edo jartzera? Harremanen mundu anitz honetan, parean duguna eta ezberdina den hori onartzea zaila egiten zaigu. Gizarteak oso eredu zehatzak markatzen ditu eta badirudi denak autobide horretan zuzen jarraitu behar dugula, berdin berdinak izan behar dugula. Sailkatzeak kontrola dakar eta botereak gure erlazioak kontrolatu nahi ditu, gure bizitzak ezaugarri homogeneotan itxi eta erabili. Ezingo genuke bizitza definitu, baina badakigu ez dela zurruna. Definitutako horretatik ateratzen diren gorputzei, jarrerei, janzkerei, mugitzeko eta maitatzeko moduei… orori modu ezkorrean bidezidorra hartu duenaren kartelen bat jartzen diogu. Ingurukoa nolabait izendatzea dagoen gauzarik errazena da, oharkabean edo jolasean hasi daitekeen gauza bat, betirako eta bidezidorrean utz dezakeen seinale bihur daiteke. Zergatik hartu behar dugu denak bide berdina? Honek lagunduko al digu ba harremanetan oreka bilatzen edo erlazioak estutuko al ditu?

Etiketa kentzea edo suntsitzea, oso zaila izaten da. Etiketen merkatu honetan ohikoena zigilu ezkorrak, edo burlakoak jartzea izaten da, nahiz eta norbanakoaren kualitate on bat goraipatzen duen etiketarik ere jartzen den. Askotan gertatzen da goraipatzekoa den hori ere ezkor edo burlazko bihurtzen dugula. Kontu handia izan behar dugu, haurrekin bereziki. Hausnarketarako tarte bat hartzea eskatzen digu gai honek. Harremanen eta botereen onurarako ahotik hitza ateratzen denerako esan behar dugun horren azterketa eskatu behar diogu gure buruari.
Ez gara merkatuan dauden produktuak. Ez dugu etiketarik behar ezta nahi ere!

HAZIAK – Nekane Martiarena, Nora Barroso
@hazianitzak – @nekamarti, @axala_n