Iñaki Kasares 2013

Aupa guraso hori! Baliteke bat edo bati, izenburua ikusita, burura etorri izana “zertaz dator orain ero hau halako esamolde batekin?”. Beharbada baldartxo ibili naiz izenburua aukeratzerakoan, edo probokatzailegia, baina, nago, guri, guraso garenoi ere, ondo egokitzen zaigula esaera.

Bai, badakit, gurasoentzako mota bateko eta besteko bilguneak badirena dagoeneko; halere, behintzat neuk ezagutzen ditudanetan gehiengo zabal baten eginkizuna eskolari (ikasleen elkarteak), edo aisialdiari, edo gurasoei irakaspenak emateari dago lotua. Bestelako bilgune batez ari naiz ni, edo ez soilik arlo horietan jardungo duen bilguneaz. Ea gauza naizen aspalditxoan buruan darabilzkidan gogoeta batzuk garbitxo eta ulertzeko moduan agertzeko. Aurrera, ba!

650_1200

Guraso izatea gauza ederra da, zalantzarik ez dut. Guraso denak zirrara bete bizimodua izateko aukera du; aita izan barik nekez izango nituzkeen sentipenak eta bizipenak edukitzeko parada izan dut gure alaba Joana bazetorrela dakidanetik. Gurasook gure haurren garapenaren lekukorik zuzenena izateko zortea dugu, haien heltze prozesua bertatik bertara bizi ahal dugu, haien ondo-ondoan gara, maitasun-harreman sakona izaten dugu haiekin, umeen osotasuna, edertasuna, alaitasuna, bizipoza, adimena, gardentasuna, gaitasuna, kemena, tolesgabetasuna, gozotasuna … eguneroko ogia dugu, eta honek geure bizimodua bera osoago egiten du, alaitu egiten du,… hobetu egiten du. Ederra da guraso izatea!

Hauek hola izanik ere, niretzat egia oso osoak izanik ere, badu beste alderdi bat gurasotasunak -eta aitatasunak, nire kasuan-. Aita naizenetik, lehen aipaturiko zirrara eta sentimenduaz -maitasunari, hurkotasunari, gozotasunari lotuak-, bestelako sentipen sakon eta bortitzak ere izan ditut sarri, deserosoak eta eramateko zailak oso.

Ez, dena ez da arrosa kolorekoa. Guraso izatea latza ere bada hainbatetan. Maiz, estresa, nekea, zaputza, asperra, tristura, samina, etsipena, erruduntasuna, ezintasuna, bakardadea,… eta beldurra -ai ene zenbat beldur!- izaten ditut bidelagun. Azken urteotan, barru-barruan gordetako gauzak azaltzeko nahikoa konfiantza lortu dugunetan, hainbat gurasok aitortu didate haiek ere antzerako sentipenak izaten dituztela askotan.

Arrazoi franko dira hauek honela izateko noski eta horiexek dira, hain zuzen ere, gurasook dugun bildu beharra, elkartu beharra, batera ekin beharra azaltzen dituztenak: guraso izatea latza, gogorra eta zaila ere izaten da, eta geuk ahalik eta gurasorik onena izan nahi dugu, gure umeentzat askoz hobea izango delako horrela, eta gizartearentzat ere bai. Beraz, guraso-lana eta hazkuntza hobetzeko baliabideak -bai gizarte egituraketari dagokionez, bai gurasoon prestakuntzari berari dagokionez ere- eskuratzea beharrezkotzat jotzen dudanez, gurasook elkartu beharra dugula uste osoa dut. Bestela esanda, jendartean hazkuntzaren eta guraso-lanaren aldeko neurriak sustatzea eta gurasoon artean elkarri laguntzeko bideak bultzatzea da xedea.

Gaurkoan, idazki hau astunegia ez egitearren, gizarte ereduak gurasoei, haurrei eta hazkuntzari ekartzen dizkigun ondorioei emango diogu begirada laburtxo bat, jendartean zergatik eragin behar dugun agertzeko. Bere laburrean luzetxo joko duenez, laster etorriko den artikuluaren bigarren zatirako utziko dugu guraso izateak objektiboki dituen zailtasunei begiratzea eta proposamen praktikoak egitea.

Hasteko, esan dezadan, nire ustetan, haurren hazkuntzak funtsezko jarduera izan behar duela edozein gizarterentzat; azken finean, maiz entzuten den bezala, oraingo umeak geroko helduak izango dira, eta oraingo ume hauen hazkuntzaren kalitatearen araberako izango da geroko jendartearen kalitatea. Bestetik, badakigu gurasoen jarduera erabakigarria izaten dela haurren hazkuntzan. Zelako gurasoak halako umeak izango ditugu hein handian.

Hortaz, zaila egiten zait ulertzea hazkuntzari orokorrean eta gurasoei zehazki gizarte honetan ematen zaien arretaren eskasa, baliabideen urria, laguntzaren txikia.

Jendartearen egituraketak eragin handia izaten du guraso lanetan. Beraz, eman diezaiegun begiradatxo bat gurasoengan eta hazkuntzan bete-betean jotzen duten arlo batzuei -kontuan izanda oso lotuta daudela batzuk bestetzuekin-:

  • Lan mundua. Helduen lan baldintzak gero eta txarragoak izaten dira: prekarietatea, egonkortasunik gabezia, baldintza eskasak, norbere bizitokitik urrutira joan beharra lanera, lan ordu demasa, soldata txikiak, txandakako lanaldiak… eta halakoak ama-aitei zailago eta nekezago egiten zaie lana eta gurasotasuna taxuz uztartzea.
  • Pobretze ekonomikoa: landunen baldintzak gero eta eskasagok badira, zer esan lan mundutik baztertuak izan direnena? Langabezia arazo ikaragarria da eta zuzen zuzen eragiten du gurasoen lanean. Era berean, landunen artean ere txirotzea gero eta maizago ikusten da. Pobrezia ondorio fisiko eta psikikoak oso kaltegarriak dira haur eta gurasoentzat.
  • Haurrak eskolaratzeko usadioa ere aldatu egin da nabarmen. Gero eta gazteago hasten dira umeak haur-eskoletan, eta gero eta gehiago geratzen dira bazkaltzen ere eskolan, gurasoek lanera joan behar dutelako, umeentzat komenigarritzat jotzen dutelako, edo bestelako ohitura/irizpide berriei jarraiki. Gero eta gazteago ezartzen zaizkie umeei diziplina, arau zorrotzak, beharrak, ordutegiak… Honela laburragoa izaten da umeek gurasoekin ematen duten denbora.
  • Gizarte kontsumista: gure haurrak ere hartu ditu jomugan kontsumismoak azken urteotan eta merkatu potentzialtzat ikusi. Haurrei zuzendutako publizitate kanpaina izugarriak abiatzen dira, eta oso arrakastatsuak izaten dira gainera umeen eta gazteen erosteko irrika pizten. Kontsumismoak ezein pertsonari dakarzkion nahasmenak are indartsuagoak izaten dira umeengan, defentsa-bide gutxiago dutenez. Ondorioz, gatazkak ugaritu egiten dira, bai gurasoen eta haurren artean, bai gurasoek euren buruarekin dituztenak, bai guraso bien artean.
  • Sozializazio ereduek ere bide berriak hartu dituzte azken urteotan, oso azkar. Telebistarekin hasi zenari, ordenagailua, bideo-kontsola, sakeleko telefonoa eta abarrekoak erantsi zaizkio. Internet eta sare sozialen erabilera masiboa ere kontuan hartzeko berritasunak dira. Haur eta gazteek ordu asko ematen dituzte egunero pantaila baten aurrean, mundu birtual batean, bizi-erritmo elektronikoetan. Gurasoak, askotan, galduta edo gabiltza arlo horietan, eta gure seme-alabekiko aldeak, elkar ulertu ezinak, are handiagotzeko aukerak sortzen dira.

Artikuluaren bigarren zatia 2014. urtean argitaratu genuen.