Bi pertsona elkarren aurka zebiltzan auzi batengatik. Elkarrekin ezin konpondu eta oso zentzuduna ei zen beste batengana jo zuten arrazoia nork zuen ebatz zezan. Auzilari batak bere bertsioa azaldu zion epaileari. Jardun osoa etzundakoan honek “arrazoi duzu”, konbentzituta. Jarraian, bigarrenak bere bertsio azaldu zuen eta amaitutakoan gure jakintsuak honi ere: “arrazoi duzu” esan zion. Hau entzunda, bertan zegoen herritar batek, suak hartuta, jakintsuari kargu hartu zion: “baina zelan izango dute biek arrazoi? Hori ezinezkoa da!”. Eta, orduan, gure epaile jakintsuak azken honi ere: “zeuk ere arrazoi!”

Aupa lagun maitea, zelan bizi?
Hasierako ipuintxoaren antzera sentitzen naiz “zaintza partekatuaz” gogoeta egiten dudanean. Ez jakintsu, ez aparta, ez epaile; baina, maiz kontrajarrita agertzen diren jarrera askotan zentzua ikusten dut. Azken urteotan “zaintza partekatua” deritzonaz eztabaida piztua da gure artean, batez ere batzuek legez   lehentasunezkotzat jotzea eskatzen dutenetik. Jende anitzen sufrimendu handia dago, nahasteborraste galanta, polarizazio itzela, borroka latza, tamalez… Ez dirudi gai honetarako irtenbideak adosteko gai garenik. Nork bere kausarako komeni zaizkion datuak, ikerketak, aldarrikapenak hauspotzen ditu, elkar aditu barik.
Hala ere, banandutako gurasoen semealaben zaintzaren inguruko gatazkak estatistikoki gutxiengo ei dira. Askoz gehiagotan jendea moldatzen da ondoedo, gatazka gorrian baino. Eskerrak! Hasi aurretik ere argi esan nahi dut jarraian datozen gogoetak behinbehinekoak
direla, nire pentsamoldea aldatuz doalako errealitatea gehiago ezagutu eta gehiago hausnartu ahala. Eta zintzozintzoak dira, denon bereziki, seme alaben ongizatea helburu.
Derradan, halaber, ‘zaintza partekatua’ terminoa ez dudala maite, ‘hazkuntza eta zaintza’ eta
‘erantzunkidea’ nahiago, eta ez kapritxoz, baina tira, lehenengoa erabiliko dut egun erabiliagoa baita. Derradan, baita ere, ez dudala uste giza harremanei loturiko gatazketan estatuerakundeak, legedia kasuon, agente egokiak direnik behin betiko irtenbidea emateko.

Askoz jota, gatazka arautuko dute, itxura ‘txukunago’ emango diote eta ondo dago hau; baina ez dute konponduko edo adostasunera ekarriko. Honelako istiluak behar bezala kudeatzeko norbanakoaren aldarte emozional orekatua, kalitate handiko harremanak, komunitate sare sendoak eta zaintzari biziaren  erreprodukzioari, hain zuzenlehentasunik
lehentasunezkoena emango dion antolakuntza sozioekonomikoa beharrezkoak dira, nahitaez. Nire ustez, azken hauetan jarri beharko genuke gure indar nagusia.
Bestalde, legediek irizpide orokorrak orokorkeriak, gehien batematen dituzte, baina honelako gai batean sendi horren benetako errealitate pertsonalizatua, zehetua, sakona ezagutu behar da bidegabekeriak ahalik eta gehien urritzeko. Auzitegi batentzat ia ezinezkoa da hau.
Azkenik, hilotan gai honen inguruan pizturiko polarizazio sutsuak, enfrentamenduak (batez ere,
feminismoen sektore baten eta guraso bananduen elkarteen artean) ez du errazten denontzako irtenbide onuragarria eta onargarria lortzen. Deskalifikazioak, salaketak, erasoak, lehiakeria, manikeismoa ez dira lagungarriak irtenbide kolaboratiboak aurkitzeko, alderantziz ere. Areago, halako jokaera emozionalek liskarra gaiztotzen du eta norberaren posizioak gotortzen. Gero eta zabalagoa ikusten dut gurean halako ‘sexu arteko gerra’ edo, eta biziki kezkatzen nau honek, gure gizartearen arazo larrietarako alternatibak soilik elkarkidetza eta batasunetik etorriko direlakoan bainago, eta ez jende xehea elkarrengandik areago urruntzetik.
Sarrera gisako hauek esanda, natorren gaiari. Badirudi, bikoteak banandu ostean semealaben
zaintza ‘partekatua’ izatea modurik desiragarriena, onena eta eraginkorrena iruditzen zait, teorian. Neuri ere honela iruditzen zait. Alde onak dituela dirudi: andrak zaintzaren derrigorrezko arduradun izatetik askatzen lagun ditzake eta gizonezkoak zaintzan gehiago inplikatzen; semealaba eta guraso arteko harremanak (baita senide hurbilekin ere) mantentzen/ontzen ere
bai; gizonak beren hornitzaile huts izatetik zaintzaile ere bihurtzeko bidea erraztu dezake; berdintasunerako urratsa izan daiteke, etab. Jende gehienarentzat ere halatsu dela dirudi. Tamalez, batek zioen lez: “teorian, ez dago alderik teoria eta praktikaren artean; praktikan, bada alderik, ordea”. Teorian zaintza partekatua onena da, baina errealitate sozial zein sendi bakoitzarena aztertu beharra dugu jakiteko orain eta hemen onena eta justiziazkoa ote den. Zuri guztiak ez dira irin. Zaintza partekatuaren inguruko eskaerez mesfidantza agertzen hasi zitzaidan bertan sutsuen aldarrikatzen duen taldeko kide ugariren eitea ikusita. Haietako batzuekin egon naiz mahaiinguruetan eta gehienen jarrerak atzera eragin nau: amorrazioa, begirune falta, andreekiko/feminismoarekiko jarrera oso beligerantea, biktimismoa, autokritikarik eza, zaintza aldarrikatzea soilik banandu eta geroko… eta semealaben erabilkeria ere bai zaintza partekatuaren aldeko ‘aita, ¡hazlo por mi!’ (aita, ekiozu, nigatik!) aldarria,kasu.
Halere, nago zaintza partekatua berdintasunerantzko urratsa izan daitekeela, ondo eta
beste osagarri batzuk gehitutaeginez gero.
Banantze osteko zaintzaz aritzeko banandu aurreko zaintzaz ere berba egin behar. Zein arduratu da gehien, nahiz kualitatibo nahiz kuantitatiboki? Estatistikek garbitxo diote: andrazkoak. Honek ondorio sozioekonomiko jakinak ekartzen ditu, andreen kaltetan. Gainera, honek lotura afektiboemozionalari, zaindu/zaintzailearen arteko ezagutzari, zaintzeko trebetasunari eta antzekoei dagozkienean eragin handiak, eta oso kontuan hartzekoak, ditu. Alegia, banandu artean zaintza eta hazkuntzaz gehien arduratu denaren hitzari berebiziko garrantzia eman behar zaio, nire ustez. Umeen zaintza eta erantzukizuna ‘partekatzeaz’ hitz egiten da. Honek lankidetza du ezinbesteko. Baina, lankidetzan aritzerik izango dute euren arteko gatazka modu zentzuzkoan kudeatzeko adina gaitasuna izan
ez dutenek? Orokorrean beti orokorkeria!,ez. Bitartekaritza, laguntza eta jarraipen lan handi eta onabeharko lirateke horretarako. Zalantza egiten dut hau erakundeetatik egitea posiblea ote  den, egun baino askoz ere baliabide gehiago jarrita ere.
Egun, zaintza partekatuaren’ aldeko nabarmenenak umeen ustezko eskubide eta beharrizanak
aldarrikatzen dituzte guraso biekiko eta senide hurkoekikoharremanari eusteko. Teorian polita hauxe ere bai. Ez dut uste garapen bidean dagoen pertsona batek ezinbestekoa duenik senide odolkidearekin harremana. Alta, gehien behar duena maitasuna, egonkortasuna, arreta,… da, eta ez gatazka gorri baten erdian egotea, alde biek ala biek manipulatua izateko arriskuan.
Azken boladan, burura datorkit zaintza partekatuaren aldeko gizon batzuen borroka ez ote dagoen estu lotuta maskulinitate eredu hegemonikoak gizonezkooi ezartzen digu lehiatu eta, batez ere, irabazi beharrari. Uste dut, ariketa osasungarria ian litekeela guretzat amore ematen ikastea, irabazteari uko egitea, alde batera geratzea,… Ez naiz esaten ari gure semealabekiko
harremanari uztea nahiz eta hau erabaki beharko genuke gure semealaben
onura gogoan eta ez gurea, baizik eta erretiratzen jakitea gure
semealabentzako atea irekita beti ere. Badakit ideia gogorra dela. Zer uste duzue zuek?
Edozelan, uste dut beharbeharrezkoa dela banandutako aita askoren egoerari erreparatzeari, sarri haien egoera ez baita samurra ulergarria, ezta bidezkoa ere onartu
ezina. Banantzeak bizimodu bat atzean laga eta berri bat eraiki beharra dakar. Honek pertsonaren gaitasun eta trebakuntza psikoemozionaleierronka latza egiten die. Gizon askok beren bizitza garrantzia zuen guztia galdu dutela uste dute. Sarri, beren eginkizuna pentsioa ordaindu eta semealabak bi astean ikustera mugatzen da; askok bizitokirik gabe geratzen dira,… haien panorama ez da batere gozoa. Bestelako maskulinitate edo gizon izateko ereduak nahi ditugunok ez dugu hau landu. Honek bidea irekita utzi du saminean oinarrituriko mugimenduak sortu eta hauek ‘gizonen defentsa’ banderatzat har dezaten, kasu askotan misoginiaz, biktimismoz eta neomatxismoz kutsaturik. Autokritika zintzoa egin behar genuke honetaz, eta baliabiadeak jarri egoera birbideratzeko, hain latza izan daitekeen ataka honetatik ikaspen positiboak eskura ditzaten.

Amaitzeko, gehiagotan esan bezala , uste dut zaintza partekatuaren arautzearen korapiloa soilik askatuko dugula benetako erantzunkidetzaren bidez. Horretarako, ezinbestekoak dira gizonezkoei begirako politika egokiak asmatzea eta abiatzea, eta zinezko berdintasunaren alde urratsak ematea alor guztietan. Denon esku dago.
Hona dituzue link interesgarri batzuk batzuk zaintza partekatuaren inguruan noreberaren gogoetarako:

Kidetzaren lege ekimen herritarra zaintza partekatuari buruz Eusko Legebiltzarrerako.
Idurre Gaztañazatorre pedagogoaren iritzia .
Izaskun Landaida BERRIAn
‘Zaintza partekatua ez da izango lehentasuna’ albistea
‘Por una via igualitaria hacia la custodia compartida ’ AHIGE Espainiako gizon elkartearen manifestua